Schattingen over het aantal doden in Oekraïne verschillen. Prof. dr. Heleen Zorgdrager, gastdocent aan de Oekraïnse Katholieke Universiteit in Lviv en verbonden aan de Protestantse Theologische Universiteit in Amsterdam voor genderstudies en systematische theologie, heeft het over 88 slachtoffers van de Maidan, onder wie Bohdan Solchanyk, 28 jaar, een collega-docent aan de Oekraïnse Katholieke Universiteit. Ze schreef over hem een in memoriam. Soms maakt één zo’n in memoriam je nog beter de bitterheid van een moord duidelijk dan een abstrakt aantal. Daarom geven we hieronder haar tekst, een in memoriam van Bohdan-Solchanyk, geboren 25 juli 1985, overleden 20 februari 2014.
Het droevige bericht kwam donderdag 20 februari door. Bohdan Solchanyk, 28 jaar, collega-docent aan de Oekraïense Katholieke Universiteit in Lviv, werd gedood door de kogel van een scherpschutter op de Maidan in Kiev. De livestreambeelden van die nacht en morgen waren al verbijsterend. Dit bericht dat ik kreeg aan het eind van een email van een vriendin uit Lviv (“ik moet afbreken want ik hoor net dat een collega van de universiteit gedood is op Maidan”) was de hamerslag.
Bohdan Solchanyk was docent moderne geschiedenis aan de katholieke universiteit waar ik sinds 2005 aan verbonden ben. Hij was een creatieve docent en onderzoeker, en intens betrokken bij de toekomst van zijn land. Hij had actief deelgenomen aan de Oranje Revolutie in 2004. De afgelopen maand had hij mee leiding gegeven aan de vreedzame bezetting van het provinciekantoor in Lviv. De gouverneur, die een zetbaas was van Janoekovitsj, werd tot aftreden gedwongen. Van daar sloeg het vuurtje naar andere steden in het westen over waar ook provinciekantoren werden bezet.
Het was nog maar de tweede keer dat Bohdan op de Maidan was. Hij was er niet langer dan een paar uur. Hij droeg geen helm, geen wapen, geen kogelvrij vest. Hij was gewoon een burger die opkwam voor zijn rechten. Die wilde leven in een fatsoenlijk land zonder corruptie. Die de waarheid wilde spreken en niet wilde opgaan in een grijze bange massa.
Een studievriendin die hem daags tevoren sprak had hem gezegd: “Je moet niet naar de Maidan gaan.” Maar ze zei: “Ik probeerde het niet te hard want hoe kun je dit weigeren als iemand echt wil gaan?” Ze hadden wat gegrapt. Ze zei: “als je daar maar niet achterblijft.” Hij had gezegd: “een dood op de barricades is toch niet de slechtste dood die je kunt hebben?”
Bohdan Solchanyk sprankelde van ideeën. Hij nam niets op gezag aan maar wilde zelf denken en lokte anderen uit tot stellingname. Hij studeerde aan de nationale Ivano Franko universiteit van Lviv maar klaagde over het slechte niveau van het onderwijs. ’s Nachts las hij zelf de boeken die er toe deden, en overdag lag hij vaak op college te slapen. Hij deed ook een masterstudie in Warschau. Hij had er kunnen blijven, het was er comfortabel en veilig, maar, zo zei hij, “hier zit niemand op ons te wachten en we moeten terug naar Oekraïne.” Als docent aan de katholieke universiteit was hij uitdagend en creatief. Hij nam het initiatief tot een filmseminar aan de universiteit waar docenten en studenten Sovjetfilms bekeken en bediscussieerden vanuit historisch en sociologisch perspectief. Hij gaf college over thema’s als ‘De Sovjet Unie als een systeem’. Hij werkte aan een proefschrift over verkiezingspraktijken in West-Oekraïense steden tussen 1965 en 2006. Ik kende hem van conferenties over actuele thema’s uit de recente Oekraïense geschiedenis, zoals het omgaan met herdenken van de Tweede Wereldoorlog.
De Oekraïense Katholieke Universiteit, een hechte gemeenschap waar iedereen elkaar kent en waar docenten en studenten een krachtig geloof met elkaar delen, is in rouw. Men herdenkt Bohdan “met grote droefheid in onze harten. Hij was getalenteerd in alles, of het nu een rol was in het amateurtoneel of het onderwijs van alledag aan de universiteit.” Bohdan was een typische vertegenwoordiger van de jonge generatie leiders die de katholieke universiteit wil opleiden. Mensen die vanuit christelijke waarden, zoals integriteit, verantwoordelijkheid, betrouwbaarheid, dienstbaarheid, verdraagzaamheid het land willen opbouwen. Het is intens verdrietig dat hij niet meer onder ons is.
Bohdan Solchanyk was getrouwd en laat een jonge echtgenote achter.
Bisschop Borys Gudziak, president van de universiteit, zei over de inmiddels 88 doden, de helden van de Maidan: “Laat hun getuigenis, dood, en eeuwig leven voor ons een bron zijn om de waarheid te vinden en terug te keren tot onze waardigheid.”
Heleen Zorgdrager
Sinds 2005 gastdocent oecumenische theologie aan de Ukrainian Catholic University in Lviv
Naschrift: zie ook http://www.rferl.org/content/lviv-maidan-memorial-services/25273844.html