De buienradar is mild en voorspelt een prettige temperatuur; niet te warm en niet te koud. En dat schept verwachtingen voor de komende kerkennacht. Waar de vorige editie te maken had met overvolle paraplubakken bij de ingang en druipende jassen heeft het er de schijn van dat de komende editie het de bezoekers makkelijk maakt om van kerk naar kerk te gaan. De hoop bestaat dan ook dat de Nederlandse editie zich langzaam zal gaan bewegen richting de populariteit die het fenomeen Lange Nacht der Kirchen in Oostenrijk al heeft. De Oostenrijkers hadden twee weken geleden hun dertiende editie.
Oostenrijk is de grotere zus van Nederland, dat mag je wel zeggen. Met meer dan 3000 uur programmering en 700 deelnemende kerken heeft het spektakel er meer impakt dan de 
kerkennacht in Nederland. In Nederland heeft de kerkennacht nog maar enkele edities gehad. De ervaringen zijn nuttig om tot een verdere stroomlijning van het evenement te komen. Kleine plaatsen merken dat het accent voor hen ligt op onderling contact. Logisch, want de mensen in een dorp zijn toch al sterker op elkaar gericht. Mensen in grotere steden zien juist kansen om nieuwe groepen te bereiken en om diverse kerken te bezoeken. Onderzoek van Henk de Roest, een praktisch theoloog van de PTHU, wees eerder uit, dat juist niet-kerkelijk betrokken mensen bij de kerkennacht de drempel naar de kerk weten te slechten. Je ziet in grote steden wel een tendens om zich verder te concentreren op gebouwen die op niet al te grote afstand van elkaar liggen. Het is nu eenmaal lastig om in één nacht de hele stad door te crossen. En waar steden als Rotterdam en Amersfoort eerst soms wel vijftig gebouwen openstelden concentreren ze zich meer op sterk representatieve kerken.
De organisatie verwacht dat met dergelijke beleidskeuzes en met een beetje geluk bij het weer het aantal bezoekers nog wel wat kan groeien. De hoop bestaat dat kerken in landelijk verband in de toekomst enig budget vrij willen maken, zodat er op landelijk niveau nog wat aan marketing kan worden gedaan. Landen als Oostenrijk laten zien dat er veel potentie is. Het aantal activiteiten is daar inmiddels zo ver gegroeid, dat de website onderscheid maakt tussen de verschillende regio’s om die honderden programma’s toegankelijk in beeld te brengen. Je kan een klokkentoren beklimmen, het Luther bier proeven, een concert bij wonen, kaarsen branden, discussiëren over armoede, je verstaan met vluchtelingen; de lijst is te lang om op te sommen. Hoofdingrediënt in alle plaatsen is evenwel de muziek.
Op de website van de Lange Nacht der Kirchen vertellen verschillende mensen over hun motieven. Ds. Thomas Hennefeld, voorzitter van de raad van kerken in Oostenrijk, is één van hen. Hij spreekt over een uitnodiging om alle zintuigen te gebruiken. ‘Deze avond en deze nacht bieden een bijzondere gelegenheid om de kerk in al hun diversiteit ervaren, om te reflecteren op het geloof en om religie te begrijpen als een universeel fenomeen’, zegt hij.
In Nederland wordt de editie die dit weekend wordt gehouden in zo’n veertig plaatsen met zo’n 150 kerken aangeprezen in een filmpje, waarin mgr. Gerard de Korte, ds. Karin van den Broeke en ds. Klaas van der Kamp figureren. Er klinkt een tekst die begint met: ‘Dit huis is zoveel meer dan een dak, een toren en stevige muren die de eeuwen doorstaan. Want vaak, ja steeds vaker, openen zich de deuren voor mensen die verslagen lijken of verloren. Hier wordt de doem van duisternis verdreven’.
De volgende plaatsen hebben zich in Nederland officieel aangemeld:
Amersfoort (5 kerken)
Amsterdam (1 kerk)
Apeldoorn (1 kerk)
Arnhem (5 kerken)
Baarn (3 kerken)
Boxmeer (2 kerken)
Breda (2 kerken)
Dalfsen (1 kerk)
Dongen (1 kerk)
Ede (1 kerk en 1 concertzaal)
Enkhuizen (1 kerk)
Gorinchem (9 kerken)
Graf-De Rijp (3 kerken)
Haaksbergen (2 kerken)
Haarlem (meer dan 10 kerken)
Kaag, Braassem, Nieuwkoop (10 kerken)
Kloetinge (1 kerk)
Leeuwarden (1 kerk)
Leiden (1 kerk)
Lelystad
Naaldwijk (1 kerk)
Nijmegen (meer dan 10 kerken)
Pijnacker (1 kerk)
Raalte Broekland (1 kerk)
Rijen (1 kerk)
Rijssen (4 kerken)
Rotterdam (meer dan 10 kerken)
Rotterdam Hillegersberg (1 kerk)
Soest (6 kerken)
Tilburg (6 kerken)
Utrecht (meer dan 10 kerken)
Voorst (1 kerk)
Winsum-Halfambt (1 kerk)
Zaltbommel (3 kerken)
(Zie voor deelnemende kerken ook het onderdeel ‘kerkennacht’ op deze website).
In Oostenrijk heeft men al aangekondigd dat men ook volgend jaar weer een Lange Nacht der Kirchen houdt. Men communiceert er ook al een datum: 25 mei 2018. In Nederland zal gekeken worden hoe de editie in 2017 verloopt om vervolgens weer vooruit te blikken. Als datum hanteren de Nederlanders altijd een weekend in de buurt van de kortste nacht van 21 juni.
Foto’s: Lange Nacht der Kirchen Oostenrijk (facebook, waar talloze reacties van lidkerken zijn opgenomen)