Linda Ottevanger uit Amsterdam is één van de twee Nederlanders die de themaweek over ecologie bijwoonden voor de Europese oecumenische jongerenorganisatie EYCE in Kiev. Hieronder laat ze iets doorklinken van wat er allemaal over tafel ging, van de theorieën over de ‘greed line’, het feit dat de emissie/uitstoot van gassen en schadelijke stoffen, veroorzaakt door mensen, maar een heel klein percentage vormen van het totale aantal (de natuur zelf stoot ook veel uit, maar houdt zichzelf uitstekend in evenwicht), en ook dat juist deze kleine hoeveelheid van de mensen ‘de druppel is die de emmer doet overlopen’. Het verslag laat zich lezen samen met het verslag van Jeroen Kamstra dat eerder hier stond. Linda laat ook iets zien van de religieuze context van zo’n ontmoeting. Het verslag:
Duurzaamheid en rechtvaardigheid zijn wat ons drijft, geloof in God is wat ons bindt. Een mooie stellinginname van de 22 deelnemers die deelnamen aan de training course van EYCE in Kiev. Bijna alle landen in Europa – en zelfs daarbuiten! – waren vertegenwoordigd: België, Duitsland, Frankrijk, Armenië, Servië, Tsjechië, Roemenië, Wit-Rusland, Polen, Oekraïne, Letland, Ierland, Amerika, Brazilië en natuurlijk wijzelf: Nederland. En naast de idealen die wij met elkaar deelden en waarover wij rijkelijk met elkaar uitwisselden en discussieerden, bracht ieder zijn of haar religie in.
Het meest concreet gebeurde dit tijdens het denominationaal gebed (één specifieke kerkelijke stroming) en het oecumenische gebed (een mix van meerdere kerkelijke stromingen), welke beiden elke dag op een vast tijdstip op de dag plaatsvonden. ’s Ochtends en ’s avonds, als een soort dagopening en –sluiting. Deze gebedsmomenten waren voor velen van ons erg prettige bijeenkomsten, waarin we kennis namen van elkaars traditie en als het ware een inkijkje konden nemen in de liedjes, rituelen, teksten en emoties die hieraan verbonden zijn. Een unieke ervaring vond ik, elke dag weer.
Zo leerde ik van de Russisch-orthodoxe deelnemers tijdens het gebed dat in hun traditie de Bijbelteksten gezongen dienen te worden, om intonatie en daarmee nadruk op bepaalde tekstgedeeltes te voorkomen. De priester dient namelijk zo neutraal mogelijk de teksten aan zijn parochie over te dragen, zonder zijn eigen mening in het oplezen te verwerken (d.m.v. stemverheffing, sarcasme, etc.).
Ook was ik erg onder de indruk van prachtige Armeense zang. En een gebedsmoment dat een ieder van ons stil maakte: een Duitse deelnemer introduceerde het wassen van elkaars handen. “Van het water komen we, en tot het water zullen we wederkeren.” Een variant op de Bijbeltekst: “Zweten zul je voor je brood, totdat je terugkeert tot de aarde, waaruit je bent genomen: stof ben je, tot stof keer je terug (Gen. 3:19).” Nederig zijn voor elkaar, respect tonen, jezelf verlagen, de ander kostbaar achten, de waarde en de kracht die water in zich draagt, reinigend en van levensbelang; dit ritueel droeg het allemaal in zich – en zo klein als dit gebaar was, vormt het een herinnering die me altijd bij zal blijven.
Verder brachten veel deelnemers tijdens de training ook standpunten en meningen in, beredeneert vanuit hun religie. Het Christelijke rentmeesterschap; goed zorgen voor de aarde, jouw leefgebied op dit moment, en het gezond en bruikbaar maken en laten voor de generaties die na jou komen, want je hebt deze aarde immers niet in je bezit, je ‘leent’ hem, kwam veelvuldig voorbij. Het had voor mij iets heel prettigs en vertrouwds om je levensovertuiging, het Christelijk geloof, te kunnen inbrengen in de training. Ook heel natuurlijk: je baseert je normen en waarden, wijze van leven, op de manier waarop je in het leven staat. Met andere woorden: op je levensbeschouwing. Waarom deze dan niet inbrengen en aanvoeren in discussies over ecologische verantwoordelijkheid en zorg voor de aarde en haar bewoners?
Kortom: zowel gepland als ongepland werd er gezongen, gebeden, gepraat over ecologie en religie, kerk en zorg voor de natuur en werden er theologische discussies gevoerd. De trainingen van EYCE zijn wat mij betreft zeer de moeite waard om deze bijzondere combinatie van geloof en maatschappelijke kwesties te proeven en te ervaren!
Linda Ottevanger
Foto’s:
Linda Ottevanger
Impressie van de groep in Kiev