De toekomst van de dorpskerk, zoals verwoord door oud-synodepreses ds. Wim Beekman uit Koudum in het Friesch Dagblad, sluit aan bij de visie van de landelijke Raad van Kerken over het belang van convenanten.
Zoals bekend heeft de Raad van Kerken in Nederland een nota aangenomen waarin plaatselijke kerken de mogelijkheid wordt geboden onderling convenanten te sluiten. De nota beoogt kerken, gemeenten en parochies van verschillende denominaties met elkaar te laten samenwerken. In het eerste deel staan talloze werksoorten van de kerk. De denominaties worden uitgenodigd voor bepaalde tijd afspraken te maken om de samenwerking op onderdelen uit te bouwen. Daaronder zit de gedachte dat je vaak beter op oogafstand kunt samenwerken met een andere geloofsgroep dan ver voorbij de horizon met een kerk, gemeente of parochie waar het naamplaatje op de deur overeenstemt met je eigen benaming. De Raad van Kerken werkt aan de samenstelling van een taakgroep die het convenant verder gaat uitdragen.
Ds. Wim Beekman, destijds een van de jongste synodepresides die de Nederlandse Hervormde Kerk ooit heeft gehad en tegenwoordig werkzaam als (dorps)predikant in Molkwerum en Warns, heeft een rapport geschreven tijdens zijn studieverlof over de dorpskerk. Al toen hij synodepreses was pleegde hij zich bij ontmoetingen bijvoorbeeld met internationale gezelschappen om principiële redenen voor te stellen als ‘dorpspredikant’. Hij is die lijn trouw gebleven in zijn studierapport.
Het Friesch Dagblad bericht uitvoerig over zijn visie. De kleine dorpskerk heeft best goede papieren voor de toekomst, aldus de christelijke krant. Als het dorp overleeft, dan ook de dorpskerk, tenminste wanneer zij deel blijft uitmaken van het dorp, is zijn opvatting.
‘Ik ben ervan overtuigd geraakt dat de kleine dorpskerk toekomst heeft, maar enkel wanneer deze zich blijft verbinden met de lokale dorpsgemeenschap. Ik geloof niet in grote regionale kerkelijke verbanden op het platteland. Bovenplaatselijke kerkelijke verbanden doen de kerkelijke gemeentes in de dorpen verdampen. Met schaalvergroting jaag je God en zijn gelovigen Jorwerd uit’, aldus Beekman verwijzend naar het bekende boek Hoe God verdween uit Jorwerd van Geert Mak. Als die schaalvergroting er wel komt moet dat ‘van onderen op’.
Bij kleine dorpsgemeenschap denk Beekman aan dorpen van duizend of minder inwoners met veelal een kerkelijke gemeente van vierhonderd of minder. ‘Ik geloof in een dorpskerk ín het eigen dorp, ván het eigen dorp. Een dorpsgemeente maakt deel uit van de identiteit van het eigen dorp. Zo niet dan heeft zij in het dorp weinig te zoeken’.
Beekman erkent dat de kerk in de dorpen allang niet meer die centrale plaats heeft die het ooit kende. Tegelijk wijst hij er op dat de bodem van de statistiek inmiddels wel is bereikt. De laatste rapporten van het Sociaal en Cultureel Planbureau en van het Centraal Bureau van de Statistiek ademen voorzichtig het vermoeden dat de secularisatie voor kerkelijk leven een duidelijke ruimte open zal laten, aldus de dominee in het Friesch Dagblad. Ongeveer een derde van de Nederlandse bevolking zal zich blijven verbinden met een kerk en ruim een tiende deel zal een trouwe kerkganger blijven. Op het platteland zal dat gedeelte iets hoger zijn.’
Hij meent dat zijn bevindingen ook nuttig kunnen zijn voor kerken in stedelijke gebieden. ‘Vooral duidelijk afgebakende (oude) stadswijken en dorpen zijn goed met elkaar te vergelijken.’
Een bezoek aan de websites van de plaatsen waar Wim Beekman werkt als dominee illustreren zijn visie. Je komt op de site www.molkwerum.nl binnen op een algemene site, waarin je als bezoeker wordt gefeliciteerd, omdat je de site hebt gevonden van het kleinste dorp van Friesland. Er zijn 380 inwoners. Je kan doorklikken naar de kerk en krijgt dan een historisch verhaal over de waardevolle kerk. Op een klein onderdeel van deze site staat het rooster vermeldt met de kerkdiensten.
Ook de Pietermankerk in Warns vindt men via de dorpssite. De plaats Warns is vooral bekend vanwege de slag die er ooit woedde in 1345 tussen Hollanders en Friezen. De Friezen wonnen de strijd. Een steen herinnert aan de vasthoudendheid met het opschrift: ‘’Leaver dea as slaef’ (Liever dood dan slaaf). Als de vasthoudendheid aansluit bij de intenties van de huidige bewoners zal de kerk in het dorp het wel redden en zal de visie van Beekman de handtekening krijgen van de komende generaties.
Foto’s:
De steen bij Warns symbool van onverzettelijkheid
De kerk in Warns (Pietermankerk)
Ds. Wim Beekman, we vonden nog een kleine zwart-wit-archieffoto van hem, zoals hij er uit zag toen hij synodepreses was