Op 21 november 2026 duurt het kerkasiel in Kampen precies een jaar. De voortdurende onzekerheid is voor de met uitzetting naar Oezbekistan bedreigde familie Babayants een zware beproeving. Maar ook zullen zij steun en troost ervaren door de onafgebroken aanwezigheid van voorgangers uit verschillende kerkelijke tradities die de lofzang en het gebed voor hen en voor de groep in Nederland gewortelde kinderen gaande houden. Opdat zij niet uitgezet worden, omdat hun toekomst in Nederland ligt.
Deze week kwam het bericht dat de Armeense Mikael en zijn moeder ondanks de uitspraak van de Raad van State toch in Nederland mogen blijven. Het Nederlandse paspoort van zijn vader was daarbij doorslaggevend. Mogelijk heeft ook de grote publiciteit over deze casus een rol gespeeld in de heroverweging. Niet echter de kinderrechten zoals die vastgelegd zijn in het Internationaal Verdrag betreffende de Rechten van het Kind van de Verenigde Naties dat op 20 november 1989 werd aangenomen. Naar aanleiding daarvan heeft de Verenigde Naties 20 november uitgeroepen tot de Internationale dag voor de Rechten van het Kind.
Gewortelde kinderen
Van de groep gewortelde kinderen krijgen de meesten nauwelijks publiciteit. Zij leven met name in de gezinslocaties van het AZC, kunnen gelukkig wel onderwijs krijgen, maar leven met hun ouders in permanente onzekerheid over de toekomst. Zelf heb ik sinds enkele jaren contact met een familie uit Bangladesh die geen kant op kan en al 14 jaar in Nederland verblijft. Hun zoon is inmiddels 11 jaar. Hij viel net buiten de criteria van het kinderpardon.
Dat kinderpardon kwam mede door publieke druk en het kerkasiel in de Bethelkerk in Den Haag tot stand in 2019. Het kerkasiel in de Bethelkerk duurde overigens ‘slechts’ drie maanden van 26 oktober 2018 tot 30 januari 2019. Toen kwam voor de familie Tamrazyan het bevrijdende nieuws dat zij mochten blijven.
Thelma Schoon, diaken en jongerenpastor in de Oud-katholieke Kerk en Jonge Theoloog des Vaderlands, deed in het kader van haar theologiestudie een onderzoek naar de relatie tussen diaconie en liturgie in de beleving van de voorgangers tijdens het kerkasiel in Den Haag. Haar onderzoek werd onlangs gepubliceerd in de publicatieserie Stichting Oud-Katholiek Seminarie.
Kerkasiel en avondmaal
In dit onderzoek gaat het over de vraag “op welke manier de diaconale context van het kerkasiel in Den Haag (2018-2019) van invloed was op de betekenis van de viering van het avondmaal in de ervaring van de voorgangers?” De auteur gaat stapsgewijs te werk. Eerst brengt zij de diaconale context van het kerkasiel in kaart. Vervolgens tracht zij het diaconale karakter van de avondmaalsviering te doorgronden. In een derde stap analyseert zij op basis van de afgenomen interviews de ervaringen van de voorgangers. Het boekje sluit af met een aantal conclusies en aanbevelingen.
Uit het onderzoek blijkt dat de context van het kerkasiel de beleving van het avondmaal kleurt. Diaconie en liturgie zijn daardoor sterker dan in avondmaalsviering in een gemeente op elkaar betrokken. Veel voorgangers zijn daardoor geraakt en beschouwen de dienst in de context van het kerkasiel als een positieve en verrijkende ervaring.
Vragen
Toch blijven er rondom het kerkasiel vragen die in dit onderzoek wel aangeraakt worden, maar niet uitputtend behandeld. Is het wel juist om het kerkasiel als middel in te zetten als de gerechtelijke procedure is doorlopen en de rechter uitspraak heeft gedaan? En, is het wel goed om liturgie als actiemiddel in te zetten om zo ingrijpen van de overheid af te wenden. Over deze vragen denken kerken verschillend, terwijl zij het eens zijn dat de rechten van gewortelde kinderen krachtens het Internationale Verdrag van de Rechten van het Kind ook in ons land gerespecteerd dienen te worden.
Het zou mooi zijn als er op 20 november ook voor de in de Nederland gewortelde kinderen wat te vieren valt.
Thelma Schoon, De dienst van het kerkasiel, Diaconie en liturgie in de beleving van voorgangers tijdens het kerkasiel in Den Haag, 2018-2019. Publicatieserie Stichting Oud-Katholiek Seminarie, afl. 71, Amersfoort/Sliedrecht 2025, Merweboek, ISBN 9789057872181, pp. 86.
Geert van Dartel