In een recent webinar, georganiseerd door de Conferentie van Europese Kerken (CEC) stond het belang van de bescherming van gebedshuizen en cultureel erfgoed centraal. Deelnemers bespraken voorbeelden uit Oekraïne, Nagorno-Karabach (Artsakh) en Kosovo over aanvallen op gebedshuizen en deden voorstellen hoe kerken, regeringen en internationale organisaties zouden kunnen helpen.
Het webinar werd gehouden op 30 oktober als onderdeel van CEC’s Pathways to Peace initiatief en om de 10e verjaardag van CEC Summer School on Human Rights te markeren.
Prof. dr. Liudmyla Fylypovych van het Instituut voor Filosofie van de Nationale Academie van Wetenschappen van Oekraïne vertelde hoe de bescherming van religieuze gebouwen een belangrijke kwestie is voor Oekraïne. ‘Sinds het begin van de oorlog, en in het bijzonder in de tijd van de grootschalige Russische invasie in Oekraïne, toen de actieve beschietingen, raketaanvallen, luchtbombardementen en de vernietiging van de materiële en menselijke middelen van Oekraïne begonnen, is de kwestie van de religieuze gebouwen tot het maximum geëscaleerd.’ Ze zei dat het niet alleen belangrijk is om verwoeste en beschadigde monumenten te identificeren, ‘maar ook om ze juridisch, fysiek, financieel, informatief en methodisch te beschermen.’
Fylypovych deed aanbevelingen om het bewustzijn te helpen vergroten en vertelde hoe Europese kerken de restauratie van vernielde religieuze gebouwen met culturele en religieuze waarde kunnen steunen.
Behoud van cultureel erfgoed is essentieel
‘Verschillende religieuze plaatsen in Artsakh worden aangevallen,’ vertelde pater Garegin Hambardzumian van de Armeens Apostolische Kerk en hoofd van de afdeling Behoud van Cultureel Erfgoed van Artsakh. Hij vertelde hoe de Heilige Verlosser Kathedraal van Shushi tweemaal werd geraakt door langeafstandsraketten van Azerbeidzjan tijdens de oorlog van 2020, naast vele andere aanvallen, die volgens hem een ‘poging van Azerbeidzjan zijn om zich Armeens cultureel erfgoed toe te eigenen’. ‘Op dit moment zijn er bijna 4000 historische en culturele monumenten, waaronder meer dan 400 kapellen, kerken en kloosters onder Azerbeidzjaanse controle, die worden geconfronteerd met een onmiddellijke dreiging van vandalisme en vernietiging.’
‘Het behoud van cultureel erfgoed is essentieel voor alle mensen ter wereld,’ voegde Hambardzumian eraan toe. ‘Cultuur is een integraal onderdeel van de nationale identiteit en het aanvallen van cultureel erfgoed kan een aanval zijn op het nationale, etnische, raciale of religieuze bestaansrecht van mensen.’
Veiligheid van gebedshuizen
Aleksandar Radovanović, advocaat en hoofd juridisch adviseur van het bisdom Raška – Prizren, Kosovo, deelde een analyse van de veiligheidssituatie in Kosovo (1244), en beschreef botsingen tussen Serviërs en Albanese ambtenaren, en de uitdagingen waarmee de Servisch-orthodoxe kerk tijdens het conflict werd geconfronteerd.
‘Ons wordt de toegang tot de kerken ontzegd. Eeuwenoude begraafplaatsen zijn ontheiligd en er is sprake van culturele toe-eigening van heilige plaatsen in Kosovo. De internationale gemeenschap moet zich hiervan bewust zijn en helpen bij het implementeren van wetten die de veiligheid van gebedsplaatsen garanderen.’
‘Oorlogen en conflicten vormen een uitdaging voor zowel de bescherming van gebedshuizen en cultureel erfgoed als de veerkracht van religieuze gemeenschappen,’ zei Dr. Elizabeta Kitanovic, Programmaleider van de CEC voor Advocacy and Dialogue, die het webinar modereerde.
‘Het aanvallen van gebedshuizen is een wapen geworden dat zowel in geopolitieke conflicten als door totalitaire ideologieën wordt ingezet. Veel onschuldige mensen die strijden voor vrede in hun omgeving hebben hun leven verloren. De wonden, de herinneringen en de vernedering die het gevolg zijn van aanvallen op gebedshuizen lokken voortdurende geschillen uit en voeden deze, waardoor vooroordelen blijven bestaan en haat wordt aangewakkerd.’
‘Hoe kunnen wij, als Europese kerken, met behulp van het initiatief Pathways to Peace, het pleidooi voor de veiligheid van de gebedsplaatsen versterken, die op de een of andere manier een deel van het culturele erfgoed vertegenwoordigen, niet alleen voor de volgelingen van een bepaald geloof, maar voor de hele mensheid,’ vroeg Kitanovic aan haar gehoor.
- Lees meer over het initatief van de Europese Kerken, Pathways to Peace
Bron: website CEC