De Raad van Kerken had woensdag de 11e november een zakelijke vergadering; benoemingen, begroting 2020, hoe gaan we verder met het beleid de komende jaren, dat soort zaken waar je je als kerk ook mee moet bezighouden.
Turbulente tijden
Raadsvoorzitter Geert van Dartel herinnerde in zijn openingswoord aan de turbulente tijd waarin wij leven met de coronapandemie, de verkiezingen in de VS, maar ook het conflict in Nagorno-Karabach.
Maar Van Dartel wees ook op de veelheid aan gebeurtenissen op kerkelijk en oecumenisch gebied: de lezing van premier Rutte op Hervormingsdag waarin hij de positieve betekenis van het geloof onderstreepte, de nationale week van gebed tegen het coronavirus begin november, het uitspreken door ds. René de Reuver namens de Protestantse Kerk van een schuldbelijdenis voor de houding van de kerk tijdens de Tweede Wereldoorlog jegens de Joodse bevolking in Nederland, het besluit van de Nederlands Gereformeerde Kerken en de Gereformeerden Kerken vrijgemaakt dat zij als geassocieerd lid willen toetreden tot de Raad van Kerken.
‘Als gelovige mensen willen we het goede bevorderen. En in ons geloof kunnen we kracht putten om tegenslagen en moeilijkheden te verdragen. Maar een garantie dat we het altijd goed doen, is dat niet. Dat is niet erg, zolang we dat maar onder ogen durven zien, erkennen en weer opstaan,’ bemoedigde de voorzitter de afgevaardigden van de lidkerken die, wegens corona, allemaal vanuit huis achter de computer aan de vergadering deelnamen.
Inkomsten en uitgaven
Een heikel punt jaar op jaar voor de Raad is het vaststellen van de begroting. Met de dalende ledentallen en navenant dalende inkomsten kost het kerken meer moeite om alles financieel draaiende te houden, en ook de Raad van kerken merkt dat. Penningmeester Kuiken was genoodzaakt een niet-sluitende begroting voor 2021 te presenteren, gelukkig bieden de reserves nog enige uitkomst maar dat kan geen jaren doorgaan, zo hield de penningmeester de Raad voor.
Als de inkomsten niet toenemen zal aan de uitgavenkant gesnoeid moeten worden, oftewel niet al het werk dat de Raad van Kerken graag ter hand neemt, kan opgepakt worden. Vicevoorzitter Kees Nieuwerth stelde de retorische vraag: ‘Wat is de Raad ons waard?’
Beleidsplan
Een nieuw beleidsplan voor de jaren 2022-2026 moet duidelijkheid verschaffen welke taken de Raad de komende jaren voor zichzelf ziet weggelegd. Aan dat plan wordt door het moderamen en in het bijzonder door algemeen secretaris Christien Crouwel hard gewerkt. De ideeën voor wat de Raad van Kerken de komende jaren allemaal wil doen, zijn in september ‘opgehaald’ toen de afgevaardigden met tientallen vrijwilligers die het raadswerk mede vormgeven voor een ‘heidag’ bij elkaar waren in het Brabantse Nieuwkuijk.
De afgevaardigden blikten dankbaar terug op die zonnige dag in september, toen het ondanks corona mogelijk bleek elkaar te zien en met elkaar te overleggen. ‘Het was weldadig dat het kon, dat we elkaar konden zien en mooi ook dat we al die mensen in de beraadgroepen leerden kennen’, sprak afgevaardigde Jeanne van Hal van het Leger des Heils, en Peter Klene van de Nieuw Apostolische Kerk vertelde overstelpt te zijn met alles wat de Raad van Kerken met die verschillende groepen allemaal onderneemt. Echter, als je ziet wat we allemaal doen, en ook naar de kosten kijkt, moeten we ons dan niet beperken tot de kerntaken, merkte Klene op.
Op die veel geroemde heidag is uitvoerig gesproken, zijn vragen gesteld en stickers geplakt allemaal met de opzet je weer eens gezamenlijk te bezinnen op de toekomst van de Raad en na te denken over beleid en koers. De uitkomsten worden nu gebruikt om het beleidsplan vorm te geven.
Eén van de zaken die duidelijk naar voren kwam: er is grote behoefte aan dat de Raad het voortouw neemt in de theologische en ethische doordenking van belangrijke maatschappelijke kwesties (denk aan Covid-19 pandemie) en daar beleid op voert. Afgevaardigde Jeanette Galjaard van de Protestantse Kerk merkte op dat als het om de toekomstige taken voor de Raad gaat een grote eensgezindheid zich aftekent. Bisschop Hans van den Hende van de Rooms-Katholieke Kerk roemde het elan en de gedrevenheid bij al die mensen die er voor de Raad van Kerken willen zijn, maar aldus Van den Hende, de krimpende kerk zal ook zijn weerslag hebben op wat de Raad allemaal kan doen.
Inspiratiefestival Terschelling
Aan de afgevaardigden in de plenaire Raad namens al die kerken en aan de talrijke vrijwilligers vanuit de lidkerken in de beraad- en werkgroepen zal het niet liggen, maar vicevoorzitter Kees Nieuwerth wees ook op de ‘beleving’ van het oecumenische werk van de Raad van Kerken in de plaatselijke kerken en parochies: ‘Leeft de Raad bij het grondvlak?’ Er werd herinnerd aan de succesvolle inspirerende kerkendagen toen duizenden mensen zich verzamelden, onder andere in Amersfoort en Kampen. Kan dat weer georganiseerd worden? Secretaris Crouwel wees op het Inspiratiefestival op Terschelling voor iedereen die geïnteresseerd is in geloof of betrokken is bij een kerk.
De derde versie van het festival, gedragen door de Protestantse Kerk, de Protestantse Theologische Universiteit en de Eilander Kerken was in 2018 een groot succes. De versie die voor afgelopen oktober gepland stond is wegens corona een jaar verschoven naar 22, 23, en 24 oktober 2021. Het is de bedoeling dat dan meer lidkerken van de Raad erbij betrokken raken en de Raad zelf ook actief bijdraagt.
‘Het Inspiratiefestival krijgt de trekken van een kerkendag, aldus secretaris Crouwel, die wees op het naar buiten treden van de kerken en het inspireren en faciliteren van het grondvlak tijdens de manifestatie op Terschelling. Scriba René de Reuver van de Protestantse Kerk erkende dat de Raad niet meer alles kan doen, maar wees erop dat het Inspiratiefestival wel een boost en ondersteuning kan gebruiken.
Keuzes maken
Aan voorzitter Van Dartel om de discussie samen te vatten. We moeten als Raad keuzes maken, de werkelijkheid van het kerkelijk leven roept ons tot de orde. We zullen als kerken gedisciplineerd moeten nadenken over wat wel en wat niet tot het werk van de Raad behoort, zo zei Van Dartel.
Benoemingen
De Raad koos de Oud-Katholieke bisschop Dick Schoon als lid van het moderamen vanuit de kleinere episcopale kerken. Hij volgt in deze mgr. Joris Vercammen op. Prof. dr. Fred van Iersel werd herbenoemd als voorzitter van de beraadgroep Samenlevingsvragen, en drs. Danielle Leder werd benoemd tot lid van de beraadgroep Interreligieuze ontmoeting. Ook ging de Raad akkoord met de benoeming van de pater franciscaan Roland Putman tot lid van werkgroep Vluchtelingen.
Kerk in en na corona
In de rondvraag uitte verschillende afgevaardigden hun zorg over hoe het verder moet met de kerk in deze ontwrichtende coronaperiode. Veel mensen, instellingen en bedrijven hebben er veel last van zo ook de kerken. Kunnen we niet een gesprek voeren over hoe we kerk zijn in coronatijd, maar vooral in de tijden daarna, was de concrete vraag. Afgevaardigden Peter Nissen van de Remonstranten wees op het onlangs verschenen rapport van de Ierse Raad van Kerken over deze thematiek, onder de duidelijke titel: Mensen hebben ons nog steeds nodig. https://www.irishchurches.org/cmsfiles/resources/People-Still-Need-Us-May-2020.pdf Dat gesprek zal gevoerd gaan worden.
Teun-Jan Tabak