Op diverse plaatsen in het land houdt men zich bezig met de pelgrimage van gerechtigheid en vrede. Coen Reijntjes van de Bezinningsgroep over Vrede uit doopsgezinde gemeenten in Rottevalle, Surhuisterveen en Drachten stuurde daarover de landelijke taakgroep onderstaande analyse, c.q. oproep. De bezinningsgroep komt sinds 2013 maandelijks bij elkaar om ‘te denken en te doen’ o.a. over wat de pelgrimage van gerechtigheid en vrede van de Wereldraad van Kerken voor ons zou kunnen betekenen.
Voorzichtig zoeken naar een weg die we samen kunnen gaan
Een drieluik van de Bezinningsgroep over Vrede
Als Doopsgezinden in Friesland zijn we drie jaar geleden samen op weg gegaan naar een toekomst waar Gerechtigheid, Vrede en Heelheid van de Schepping vanzelfsprekend zijn. De aanzet hiertoe kwam van de Wereldraad van Kerken (WvK) die ons opriep tot een ‘Pelgrimage van Gerechtigheid en Vrede’. De Algemene Doopsgezinde Sociëteit (ADS) nam deze oproep serieus en maakte de Pelgrimage tot jaarthema voor een periode van zeven jaren. Twee jaren zijn we daar inmiddels mee bezig: eerst onder de noemer “Geroepen om te leven” en daarna “Blinde vlekken”. Nu, het derde jaar, heet het “Zo goed als nieuw”.
Hoewel goede gesprekken en verbondenheid vaak leiden tot bezorgde gedrevenheid lijkt het proces nog wat uit de losse pols te gaan terwijl het eigenlijk een hele serieuze zaak is. “De Oproep tot Actie door de WvK wordt gedaan in een tijd van grote urgentie”. De WvK zegt hierover: “Het zuchten van de Schepping en de schreeuwen van de mensen in armoede (Jer. 14:2-7) bepalen ons erbij hoezeer onze huidige sociale, politieke, economische en ecologische noodtoestand haaks staat op Gods visioen van leven in alle volheid. Velen van ons houden zichzelf voor de gek door te denken dat menselijke wensen en verlangens in het centrum van Gods wereld staan. Wij creëren scheidingen, barrières en grenzen om ons of te schermen van onze buren, van de natuur en van Gods gerechtigheid. Samenlevingen vallen uiteen en relaties worden verbroken. Onze hebzucht en zelf-gerichtheid brengen zowel mensen als de planeet Aarde in gevaar” (WvK. Een economie van het leven, gerechtigheid en vrede voor allen: Een oproep tot actie. Punt 4).
De kloof tussen rijke en arme mensen en landen blijft toenemen evenals de aftakeling van het milieu, de natuur en de aarde als geheel. Los van wat dit met onszelf doet, is dit onrechtvaardig ten opzichte van onze armere medemensen, onze kinderen en de natuur en niet lang vol te houden zonder grote conflicten, geweld en rampen. Dit wordt zichtbaar in verschijnselen zoals chronische armoede, wereldwijde klimaatsverandering, strijd om schaarser wordende grondstoffen, milieuvervuiling, overbevissing van de oceanen, oorlog, steeds groter wordende stromen van vluchtelingen, etc.
Het Handvest van de Aarde stelt: “De keuze is aan ons: een mondiale partnerschap vormen om zorg te dragen voor de Aarde en voor elkaar of het risico lopen op onze eigen vernietiging en op die van de verscheidenheid van het leven. Er zijn wezenlijke veranderingen nodig in onze waarden, instituten en levenswijzen”.
“Nog nooit eerder in de geschiedenis heeft onze gemeenschappelijke bestemming ons zo duidelijk opgeroepen om een nieuw begin te maken. Wij dienen ons op vindingrijke wijze te ontwikkelen en de visie op een duurzaam bestaan op plaatselijk, nationaal, regionaal en mondiaal niveau toe te passen. Daarvoor is een verandering van geest en hart nodig. Het vereist een nieuw besef van de mondiale afhankelijkheid van elkaar en universele verantwoordelijkheid”.
De 10de Assemblee van de WvK roept ons op tot een radicale transformatie. “Zo’n transformatie zal niet zonder opoffering en risico kunnen plaatsvinden, maar ons geloof in Christus verlangt dat we onszelf ertoe verplichten transformatieve kerken en gemeentes te zijn. We moeten de morele moed opbrengen welke nodig is getuigenis af te leggen van een spiritualiteit van gerechtigheid en houdbaarheid, en een profetische beweging in gang te zetten voor een ‘Economie van het Leven voor allen’ ”.
“De uitdagingen waarvoor wij ons gesteld zien zijn niet in de eerste plaats van technologische en financiële aard maar liggen vooral op het ethische en spirituele vlak”.
“Transformatie sluit diegenen in die het meest te lijden hebben van systematische marginalisering, zoals mensen in armoede, vrouwen, inheemse volkeren en gehandicapten”.
“Het proces wordt gezien als een bloeiende ruimte waar kerken van elkaar en van andere geloofstradities en sociale bewegingen kunnen leren hoe transformatieve spiritualiteit zich kan verzetten tegen waarden die het leven vernietigen, en hoe betrokkenheid bij de economie van de hebzucht vermeden kan worden. Het zal een ruimte zijn om te leren wat een ‘Economie van het Leven’ betekent, theologisch en praktisch, door samen na te denken over welke concrete veranderingen nodig zijn in verschillende situaties. Het zal een ruimte zijn om samen campagnes op te zetten op nationaal, regionaal en globaal niveau teneinde beleids- en systeemveranderingen teweeg te brengen welke leiden tot het uitbannen van armoede en het verdelen van rijkdom: productie, consumptie en verdeling welke de ecologie respecteren; en gezondere en eerlijke samenlevingen creëren die niet gebaseerd zijn op fossiele brandstoffen , en die vrede nastreven”.
Martin Luther King zei eens: “We moeten leren samenleven als broeders (en zusters), of samen ten ondergaan als dwazen”. We lijken voor het laatste te kiezen. Om dit te voorkomen wil de WvK een omslag in ons bewustzijn, denken en doen bereiken zodanig dat we onze levenswandel gaan richten op co-creatie van Gods’ Koninkrijk van Vrede. In seculiere taal heet dat: samen proberen de wereldsamenleving te helen en weer in balans te brengen voor een duurzaam bestaan voor allen.
Voor het opgang komen van de Pelgrimage wordt het als belangrijk gezien dat gemeenten eerst zelf met ideeën en initiatieven komen voordat er van boven af veel sturing komt. De prijs hiervoor is dat vele geïnteresseerden in de Pelgrimage nog in duisternis zoeken naar doel en zin. Toch wordt de Pelgrimage al langs een bepaalde weg geleid (zie Fernando Enns, Behoedzaam de weg gaan met God). Een weg die al eerder door Dorothee Sölle in haar boek ‘Mystiek en Verzet’ werd voorgesteld.
Prof. Enns heeft binnen de Wereldraad van Kerken een belangrijke rol gespeeld in de totstandkoming van de Pelgrimage en is ook in Nederland één van de inhoudelijke voortrekkers. Echter zoals de Pelgrimage tot nu toe wordt voorgesteld lijkt zij complex en veel omvattend. Om tot een beter begrip van de Pelgrimage te komen heeft de Bezinningsgroep over Vrede in november 2017 Prof. Enns uitgenodigd voor nadere uitleg.
De Bezinningsgroep over Vrede, zoekt uitwisseling en samenwerking. De Bezinningsgroep over Vrede, met deelnemers uit de Doopsgezinde gemeenten in Rottevalle, Surhuisterveen en Drachten, komt sinds 2013 maandelijks bij elkaar om ‘te denken en te doen’ o.a. over wat de Pelgrimage van Gerechtigheid en Vrede van de Wereldraad van Kerken voor ons zou kunnen betekenen. Het gaat hierbij niet alleen om inhoudelijke gesprekken en uitwisseling van ervaringen maar ook om training in ‘Verbindende Communicatie’, het in gesprek gaan met mensen in onze eigen gemeenten en elders in Friesland en het deelnemen aan en zelf organiseren van praktische acties zoals een maandelijkse vredeswake, voorkomen van uitzetting van enkele asielzoekers, deelnemen aan klimaatacties. In gesprek gaan met andere mensen die met de Pelgrimage van Gerechtigheid en Vrede (of de daarop gebaseerde jaarthema’s van de Algemene Doopsgezinde Sociëteit) bezig zijn, zien we als een kans om tot verdieping te komen. Voor uitwisseling en samenwerking willen we daarom graag in contact komen met andere groepen en individuen die met de Pelgrimage bezig zijn. Contactpersonen van onze Bezinningsgroepen zijn: Rink de Vries, rinkencorrie@hotmail.com ; Coen Reijntjes, c_j.reijntjes@planet.nl
Foto: Fernando Enns (archieffoto, internet)