Zo af en toe duiken ze op: belijdenissen die de eenheid van de kerk willen dienen. In het digitale tijdperk is het nog makkelijker dergelijke teksten onder de aandacht van de mensen te brengen dan voorheen. Als je de teksten leest, vraag je je af: is het echt een tekst die nieuwe eenheid creëert? En als mensen die tekst ondertekenen, dient het dan ook de zichtbare gestalte van de kerk, of loop je het risico dat de tekst eerder als stoplap dient om verder als geheel van kerken geen toenadering naar elkaar te hoeven zoeken?
Al dat soort vragen kan je jezelf ook stellen als je kennisneemt van de nieuwe ‘katholieke protestantse belijdenis’ die op internet circuleert. Christianity Today, een christelijk (protestants) blad in de Verenigde Staten, brengt de nieuwe belijdenis onder de aandacht van de mensen. Er hebben inmiddels al vele honderden mensen getekend. Onder de eerste ondertekenaars waren ook diverse Nederlanders, waaronder mensen van de Hersteld Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerk vrijgemaakt en de Christelijke Gereformeerde Kerk.
Christianity Today begint de tekst met een herinnering aan de vele schisma’s die er na de Reformatie zijn geweest. ‘Naar schatting zijn er nu meer dan 33.000 verschillende christelijke denominaties over de hele wereld, en veel daarvan danken hun ontstaan aan de Reformatie’, zo zet het artikel in. ‘De overvloed van denominaties is een bron van bezorgdheid voor protestanten die de erfgenamen zijn van de beweging van Martin Luther. Ze hebben de neiging om nieuwe kerken te creëren in plaats van zich aan te sluiten bij bestaande’. De ‘hervormde katholieke belijdenis’, die is vrijgegeven, streeft tegen die tendens in naar eenheid, zegt Christianity Today.
Een team van protestantse theologen en kerkleiders heeft de nieuwe verklaring opgesteld, om te laten zien dat protestanten eigenlijk katholiek zijn (wat betekent ‘universeel’). Onder de ondertekenaars namen als die van de filosoof William Lane Craig, bijbelgeleerde Tremper Longman III en Nederlandse hoogleraren als dr. Wim van Vlastuin en dr. Hans Burger. Dr. Wim van Vlastuin, zelf hersteld hervormd, heeft – aardige bijkomstigheid – juist in Nederland een boek uitgebracht met de titel ‘Katholiek vandaag’, een gereformeerd gesprek over de katholiciteit. Hij stelt daarin gereformeerde vragen bij de belijdenis die ’s zondags in vele kerken klinkt als men vanuit het Apostolicum één heilige, algemene (katholieke) christelijke kerk belijdt.
Het idee voor de belijdenis die nu op internet te vinden is, is ontstaan bij Jerry Walls, professor in de filosofie aan de Houston Baptist University. Tijdens het onderzoek naar de hervormde katholiciteit, merkte Walls op dat ‘een aantal protestantse theologen verlangt naar meer katholieke eenheid’. De uiteindelijke tekst van de belijdenis is overigens duidelijk protestants getoonzet en onderscheidend van de rooms-katholieke en orthodoxe teksten. Zo wordt het sola scriptura, sola gratia, sola fide sterk onder woorden gebracht en het belang van de plaatselijke gemeente.
Een paar citaten uit de tekst:
We geloven:
dat er één God is, oneindig groot en goed, de schepper en onderhouder van alle dingen die zichtbaar en onzichtbaar zijn, de enige ware bron van licht en leven, die leven heeft in zichzelf en eeuwig leeft in glorierijk licht en soevereine liefde in drie personen – Vader , Zoon en Heilige Geest (Mattheüs 28:19, 2 Kor. 13:14) – gelijkwaardig van aard, majesteit en heerlijkheid. Alles wat God doet in het scheppen, onderhouden, beoordelen en verlossen van de wereld, weerspiegelt wie God is, degene die volmaaktheid, met inbegrip van liefde, heiligheid, kennis, wijsheid, kracht en gerechtigheid, in de geschiedenis van verlossing is geopenbaard. God heeft voor de grondlegging van de wereld voor de uitverkorenen van de wereld gekozen en een volk voor zichzelf zijn waardevolle bezitting te zijn (Deut. 7: 6), tot de lof van zijn heerlijkheid (Ef. 1: 3-14).
We geloven:
dat God heeft gesproken en blijft spreken in en door de Schrift, de enige onfeilbare en voldoende duidelijke regel en gezag voor christelijk geloof, gedachte en leven (sola scriptura). De Schrift is Gods geïnspireerde en verlichtende Woord in de woorden van zijn dienaren (Psalm 119: 105), de profeten en apostelen, een genadige zelfcommunicatie van Gods eigen licht en leven, een genademiddel om kennis en heiligheid te vergroten. De Bijbel moet in alles wat het leert, geloven, gehoorzaam worden in alles wat het beveelt, in alles wat het belooft, vertrouwd is en eerbiedigt in alles wat het onthult (2 Tim 3:16).
We geloven:
dat de ene, heilige, katholieke en apostolische kerk Gods nieuwe samenleving is, het eerste fruit van de nieuwe schepping, het hele gezelschap van de verlosten door de eeuwen heen, waarvan Christus Heer en hoofd is. De waarheid dat Jezus de Christus is, de Zoon van de levende God, is de stevige basis van de kerk (Matt. 16: 16-18; 1 Kor. 3:11). De lokale kerk is zowel ambassade als gelijkenis van het koninkrijk der hemelen, een aardse plaats waar zijn wil gedaan is en hij is nu aanwezig, zichtbaar overal komen twee of drie in zijn naam bijeen om het evangelie te verkondigen en te verspreiden in woord en werken van liefde , en door gehoor te geven aan het bevel van de Heer om discipelen te dopen (Matt. 28:19) en om het Avondmaal te vieren (Lukas 22:19).
Foto’s:
1. Kerk in Straatsburg voor de Franse vluchtelingen, waar van 1538 tot 1541 Calvijn predikant was.
2. Omslag van het nieuwe boek van Wim van Vlastuin.