Devotie in beton

Een IJsselbiënnale heet het. Een biënnale is een tweejaarlijkse kunstmanifestatie. Het gaat in dit geval om 26 kunstenaars die objecten hebben laten plaatsen langs de IJssel tussen Doesburg en Zwolle. Na vier kilometer kan je telkens weer een groot of nog groter object zien. Het leidende motief is de stijgende zeespiegel in combinatie met het rustieke rivierlandschap. Bij alle inspiratie is, vanzelfsprekend wellicht in deze streek, ook de moderne devotie zichtbaar aanwezig.

Het is wel even knipperen met de ogen als je dit thema bezoekt aan de Gelderse kant van de IJssel net ten noorden van Welsum. Onwillekeurig verbind je moderne devotie met kloostergemeenschappen, kloostertuinen, ontwikkeling van moerassen, groene bosschages, smalle wandelpaden en in de Hanzesteden levendigheid, handel, broeiplaatsen van cultuur. En dan kom je bij het betreffende kunstwerk. ‘Observatorium Moderne Devotie’ heet het. Als de kunstenaars er de titel ‘bunker’ of ‘Bijlmer’ aan hadden gegeven, zou het ook geloofwaardig overkomen. Maar misschien is dat vervreemdende gevoel wel de bedoeling van het collectief van kunstenaren.

De organisatie schrijft in een toelichting: ‘Er wordt een specifieke manier van observeren aan de orde gesteld. Hier keert de blik zich naar binnen. Op deze locatie staat een omsloten ruimte. Gemaakt van materialen die langs de IJssel veel worden gebruikt: heel gewone, simpele en doelmatige betonnen keerwanden. ‘Moderne Devotie’ bestaat uit hoge gesloten wanden met binnenin een omgang die boven de grond zeeft. Als de uiterwaarden onderlopen stroomt het water deze ‘kloostertuin zonder klooster’ in. Aan de rivierzijde is een opening die als balkon uitzicht biedt op het landschap, op de veranderende wereld. Met ‘Moderne Devotie’ verwijst Observatorium naar Middeleeuwse gelovige werkgemeenschappen die het voorbeeld van Geert Grote volgden. De spirituele beweging van grondlegger Geert Grote heeft zijn bakermat in de IJsselstreek. Wie in deze omsloten tuin is, komt even tot stilstand’.

Het werk heet ‘Observatorium Moderne Devotie’. Het is gemaakt door Geert van de Camp, Andre Dekker, Lieven Poutsma en Ruud Reutelingsperger. En het is tot 24 september te zien als één van de 26 objecten die het Overijsselse en Gelderse landschap sieren.