Ds. Karin van den Broeke, lid van het Centraal Comité van de Wereldraad van Kerken en preses van de synode van de Protestantse Kerk in Nederland, bezoekt Parijs in het kader van de klimaattop die daar wordt gehouden. Als lid van de Nederlandse Raad van Kerken schreef ze ook een stukje voor deze website.
Van een ark en een boot
De herinnering aan de klimaatloop kwam vanzelf boven. Ik zag weer de baar met smeltend ijs voor me, naast de baar met de ark die voller en voller werd op haar tocht door Nederland. In de oecumenische kerkdienst in de Notre Dame, die de Franse Raad van Kerken aanbood aan COP21, werden ook diverse symbolen binnengedragen. Katoen, linnen, zilver: grondstoffen die zich ieder op een eigen wijze verhouden tot ons levensonderhoud. Een muziekinstrument, omdat kunst, muziek en cultuur mensen de gelegenheid geven hun verbondenheid met God en met elkaar te overwegen en uit te drukken. Een boot en een wereldbol: we weten dat de schepping ons is toevertrouwd en dat we daar verantwoordelijk mee om moeten gaan. Na een paar dagen klimaattop meegemaakt te hebben, was het goed om met velen in de kerk samen te zijn.
De klimaattop is indrukwekkend. Er is ongelooflijk veel ambitie, goede wil en expertise om met de gevolgen van klimaatverandering om te gaan en om verdere schade zoveel mogelijk te beperken. Verschillende perspectieven komen hier bij elkaar. Waar het voor velen in het Westen nog vooral een technisch debat is, klinken er vanuit landen die zich direct getroffen weten heel andere geluiden. In de Filippijnen worden gemeenschappen getraind in rampoefeningen, zodat mensen te weten wat hen te doen staat als er weer een tyfoon losbarst. In Madagaskar merkt men de gevolgen van steeds verder slinkende bossen en probeert men het tij te keren. In Oeganda weten mensen zich gedwongen om te gaan trekken, omdat er te weinig voedsel is om langere tijd op één plaats te blijven. Het zijn maar een paar praktijkvoorbeelden die ik langs hoorde komen. Op al die plaatsen heeft men heel direct te maken met de gevolgen van opwarming van de aarde en probeert men naar oplossingen te zoeken. ‘Iedere euro die geïnvesteerd wordt in preventie, voorkomt zo’n zeven euro nodig voor noodhulp’, hoorde ik bij één van de vele side events tijdens de klimaattop.
Als Nederland hebben we best veel om trots op te zijn. Overheid, bedrijfsleven, ngo’s: er zijn veel initiatieven in de goede richting. Fairtrade International bedankte ICCO tijdens de klimaattop voor de inzet van ICCO, fair climate fund, bij het ontwikkelen van een Fairtrade Climate Standard. Het Fair Climate Fund helpt kerken, bedrijven, organisaties om CO2-uitstoot te compenseren door bijvoorbeeld door middel van schone kooktoestellen elders bij te dragen aan een forse reductie van uitstoot. Dat kost echter geld, om te kunnen compenseren zal wel een eerlijke prijs voor ‘emissie’ berekend moeten worden.
Er is veel hoopgevends te zien en te horen tijdens de klimaattop. En tegelijkertijd realiseer je je hoe ongelooflijk veel er nog zal moeten gebeuren. In wetgeving, door bedrijven, maar zeker ook door gewone burgers. Er ìs iets aan de hand, dat valt niet meer te ontkennen. We zullen tegen toekomstige generaties echt niet meer kunnen zeggen dat we van niets wisten. Nu is de vraag wat we bereid zijn te doen.
In een mooie kerkdienst brachten we dit alles bij God. Vanuit het besef dat de wereld niet zomaar maakbaar is, maar ook met de wetenschap dat ons handelen wel van grote invloed is. In een groots oecumenisch verband. De Franse aartsbisschop naast Olav Fykse Tveit (secretaris generaal van de Wereldraad). Gebeden, lezingen, liederen vanuit de orthodoxe, protestantse en katholieke traditie. Namens de oecumenische patriarch Bartholomeus werd een oproep gedaan tot een ecologische spiritualiteit. Ik merkte hoe na ruim twee dagen van volop reflectie die oproept tot actie, mijn ziel weer enigszins tot rust kwam. We moeten, we kunnen, we zullen: maar we hoeven gelukkig niet alleen te gaan. Onze weg van gerechtigheid en vrede is een weg waarop we ons ook gedragen kunnen weten, door God die het werk van zijn handen trouw blijft.
Karin van den Broeke
Foto: Karin van den Broeke met op de achtergrond een doek uit een serie wandtapijten die op dit moment in de Notre Dame hangt: ‘ode aan de schepping’ (Foto Frank Cornet).