Suggesties liturgie en klimaat

Als plaatselijke parochie of gemeente is het zinvol dit najaar aandacht te besteden aan het thema van de schepping. Er is een schitterende bewerking van het zonnelied voor handen in de bundel ‘Hoop van alle volken’, je kunt kinderen huisdieren of knuffels laten meenemen op de zondag 4 oktober en je kunt praktische tips via het parochieblad of kerkblad geven in de zin van: Vervang je spaarlampen door led-lampen.

De projectgroep Vieren inventariseerde een aantal mogelijkheden om als plaatselijke gemeente aandacht te geven aan het klimaat. Daar zijn diverse aanleidingen voor, de verschijning van de encycliek van paus Franciscus zet het thema op de katholieke agenda en met de op handen zijnde klimaattop in Parijs komen ook anderen in aanraking met de vraag hoe vanzelfsprekend het is dat de temperatuur wereldwijd inmiddels onvermijdelijk met twee graden stijgt en als er niets gebeurt nog verder doorstijgt.

Op landelijk en internationaal nivo is er aandacht voor de milieuvragen en het lijkt logisch om er plaatselijk in de periode tot december, als de klimaattop plaatsvindt aandacht aan te geven. De projectgroep vieren ging de mogelijkheden na.

Het zonnelied kwam onmiddellijk boven drijven. Je kunt het tweestemmig zingen en in zeven coupletten komen alle elementen van het gebed van Franciscus uit 1225 aan de orde. Eigenlijk onbegrijpelijk dat het niet in het nieuwe protestantse liedboek is opgenomen, mijmerde een van de leden van de werkgroep.

Een andere suggestie kwam van een groepslid dat recent nog een conferentie over duurzaamheid bijwoonde. Er is hernieuwde aandacht voor het bidden voor de maaltijd. Grootouders vragen zich af hoe je kunt bidden met kleinkinderen als de ouders het achterwege laten. Het is goed daar voorbeelden van te geven, omdat je via het voedsel ook spreekt over de eerbied voor het leven.

Op openbare scholen is er wel een seculiere variant gemaakt alvorens men de maaltijd begint. Op de wijs van Vader Jakob zingt men zoiets als: Smaaklijk eten, smaaklijk eten…. Je zou er eigenlijk weer een variant op moeten maken met als derde regel niet ‘dat zal lekker smaken’, maar: ‘het komt uit de aarde’ en ‘het komt uit de hemel’.

Weer een ander benoemde de praktijk in een plaatselijke parochie waar men iedere week in het mededelingenblaadje een zinnetje opneemt met een praktische groene tip. Over het gebruik van lampen, of de mogelijkheden zuinig te zijn op water.

Je kunt natuurlijk ook koren betrekken bij speciale vieringen rond de schepping. In Rotterdam heeft men een optreden van kinderkoren opgezet waar men een muzikale ontdekkingsreis in laat doorklinken en afsluit met het lied ‘Put peace into each other’s hands’ van componist Aart de Kort. Een ander makkelijk te zingen lied voor kinderen is ‘Noa’s arch’. Het is op YouTube te vinden (The animals went in 2 by 2). Kinderen vinden het geweldig, ook omdat het Engels is. En ze kunnen er allerlei bewegingen bij maken.

De leden van de werkgroep signaleerden bij zichzelf enige mentale voorzichtigheid. ‘Ik merk een zeker dualisme in mijn eigen leven’, zei iemand. ‘we praten wel over het klimaat, maar ondertussen vliegen er meer dan 19.000 vliegtuigen rond, gaan we allemaal als het zo uitkomt gewoon met het vliegtuig op vakantie. En houdt de vliegtuigindustrie al rekening met een verdubbeling van het aantal vlieguren in vijf jaar tijd’. ‘Dat is de reden’, vulde een ander aan, ‘waarom iemand als Erik Borgman, als ik hem goed begrijp, zegt dat we als mensen eerst maar eens iets minder moeten doen en dingen moeten overlaten aan God. We denken direct in oplossingen en dat weerhoudt ons er van om op tijd een stapje terug te doen. We zouden best wat kritischer naar onszelf kunnen kijken en dan eens een heleboel dingen juist achterwege kunnen laten. Nu lijkt er altijd iets in ons gedrag te blijven hangen van het oude idee dat alles maakbaar is. De schepping vraagt nu juist om een zeker respect en terughoudendheid’.

Voor het lied ‘The animals went in two by two’, zie:
https://www.youtube.com/watch?v=R_I-ZDv9IMA

Voor vele andere suggesties zie ook de groene sites van de Raad van Kerken, waaronder: http://www.scheppingvieren.nl/