Joris Vercammen schreef een impressie van de bijeenkomst van het centraal comité van de Wereldraad van Kerken.
‘Ieder heeft iets waarmee hij voor een ander wat kan betekenen.’ Dat was de stelling van Roel Aalbersberg van ICCO/Kerk in Aktie tijdens de plenaire vergadering over de solidariteit tussen kerken en hoe die te organiseren. Roel vertelt het verhaal van de geestelijk beperkte Michael die hem elke keer als hij hem ontmoet vraagt: ‘Wat heb je gegeten?’ Daarmee toont Michael niet alleen zijn interesse maar maakt hij meteen ook contact op een existentieel niveau: we zijn allemaal mensen die moeten eten. ‘Het gaat in onze kerken vaak om onze hoofden en niet om onze buiken’, zegt Roel. Ik begrijp wat hij bedoelt: het gaat vaak om geld en macht, niet zozeer om creativiteit en verbondenheid. De machtsvraag mag je niet uit de weg gaan!
Een vergadering van het Centraal Comité is een poging om met de machtsvraag op een constructieve en christelijke wijze om te gaan. Er zijn tegenstellingen, in belangen en mogelijkheden, maar je probeert bruggen te slaan en elkaar uit te nodigen om vooral in contact met elkaar te blijven. Dat hebben we wel geleerd in de oecumene: dat niet meer praten met elkaar de verdeeldheid alleen nog maar dieper en uitzichtlozer maakt.
Een vergadering die een week duurt, heeft een rijke agenda. Teveel om in kort bestek van dit stukje allemaal op te noemen. Voor de zakelijke en gedetailleerde informatie verwijs ik naar de website van de Wereldraad. Hier noem ik alleen enkele hoofdpunten.
Zo heeft het Centraal Comité op verschillende manieren verder nagedacht over het concept van de ‘Pelgrimage van Gerechtigheid en Vrede’. Deze reflectie heeft het concept verdiept en verrijkt. Men hoopt dat het leidt tot een inspirerend en spiritueel proces; meer dan tot een activistisch proces. Er moet ruimte voor theologische reflectie zijn. De pelgrimage moet tot meer solidariteit leiden, onder christenen, maar ook met niet-christenen. Het gaat erom die plekken te ontdekken in de eigen context, maar ook daarbuiten, waar vrede en gerechtigheid in het geding zijn en die het daarom waard zijn doel van de pelgrimage te worden.
Een ander punt betreft de programmering van het werk voor de volgende acht jaar. Sinds de assemblee in Busan, begin november vorig jaar, is er door de staf hard gewerkt aan een ‘strategisch plan’ waarin de aanbevelingen van de algemene vergadering worden omgezet in voorstellen voor programma’s. Ook dit plan lag op tafel en werd kritisch besproken. Er werden bepaalde accenten aangebracht in alle drie de sectoren: oecumenisch werk, diaconaal commitment en oecumenische vorming en toerusting. Er werd gepleit voor nog duidelijkere prioritering en voor evaluatiecriteria. Het is een bekend recept maar belangrijk: minder te doen met kwalitatief betere resultaten, dat is de bedoeling. Daarbij gaat de Wereldraad ervan uit dat er meer bi- en multilateraal tussen de kerken kan gebeuren waarbij de Raad zelf een ondersteunende en inspirerende rol kan spelen. Zo wordt men opnieuw een ‘fellowship of churches’ en niet een soort van dienstencentrum. ‘Ieder heeft iets om in te brengen’ in deze kerkenfamilie.
Familie, daar gaat het om en dat bepaalde ook de sfeer van de vergadering. Dat ieder het daarom te doen is, dat merk je aan de wil tot samenwerken tijdens deze week. Dat betekent dus ook ‘minder hoofd’ ten voordele van de verbondenheid. In dit verband is het belangrijk nieuws dat de ‘Dutch Reformed Church’ van Zuid-Afrika zeer dichtbij een hernieuwde opname binnen de Wereldraad staat. De kerk, die er bij de stichting van de Wereldraad ook bij was, werd eerder uitgesloten omwille van het verdedigen van de apartheid. Dr. Lobus Gerber was naar Genève afgereisd om deze kerk te vertegenwoordigen. Hij deed dat op een indrukwekkende wijze: hij heeft geleden onder dat zware verleden en is ook samen met zijn kerk door een proces van bekering gegaan. De Dutch Reformed Church is werkelijk een Afrikaanse kerk geworden, uiteraard open voor zwart en blank. Ze werd van paria tot gewaardeerd lid van de Zuid-Afrikaanse oecumenische familie. De angst heeft plaats gemaakt voor profetisch geloof. De Heilige Geest weet harten te bewerken!
De weg naar het lidmaatschap ligt verder ook open voor een protestantse kerk uit Malawi, voor een baptistische kerk uit India en voor twee protestantse kerken die de vrucht zijn van een fusie, een in Frankrijk en een in Zweden. Bovendien werd besloten een ‘werkrelatie’ aan te gaan met enkele ‘special ministries’, onder andere de ‘Stichting Rotterdam’.
Laat me, omwille van de actualiteit, er nog aan toevoegen dat er belangrijke verklaringen goedgekeurd werden onder andere over: een atoomvrije wereld, de mensenrechten in Eritrea en de situatie in het Midden Oosten. Wat dit laatste betreft worden kerken opgeroepen de zusterkerken in de regio te steunen in hun profetisch getuigenis en in hun werken aan vrede. De gevaarlijke situatie in Oekraïne werd besproken en de algemeen secretaris Olav Tveit werd opgedragen daar waar mogelijk op te komen voor een geweldloze oplossing van het conflict.
Er werd ook letterlijk gepelgrimeerd. Op zondag trok een veertigtal wandelaars naar het vormingscentrum in Bossey, waar ze door de anderen later verwelkomd werden. Onderweg sprak met elkaar over wat een pelgrimage in je leven teweeg kan brengen. De nieuwe moderator, Agnes Aboum, moest ons echter verlaten. Ze werd dringend naar huis geroepen in Kenia. Haar man was naar het ziekenhuis gebracht en de situatie was ernstig. Maandag kwam het bericht dat dr. Wilfred Aboum Ogana inderdaad overleden was. Slechts 61 jaar oud, landbouw econoom en verbindende persoonlijkheid zal hij door velen gemist worden om zijn ernst, zijn inzet en zijn vriendschap. Iemand merkte op: het is altijd hetzelfde in Afrika, mensen die dringend nodig zijn die vallen om diverse redenen weg … hoe kan Afrika uit dit moeras komen? Het Centraal Comité hield dezelfde avond een bijzondere gebedsdienst. ‘Laat je hart niet verontrust worden …’, hoorden we uit het Johannesevangelie lezen en samen probeerden we Agnes nabij te zijn in het vertrouwen dat de Heer voor haar man en voor ons allen zorg draagt. ‘In mijn vaders huis is plaats voor velen en Ik ga heen om een plaats voor u te bereiden’, voegt de Heer eraan toe. (Jo. 14, 1-2) Zaterdag is de begrafenis. We zullen voor Agnes en haar familie en voor Afrika bidden.
Wat we gegeten hebben? Vele lekkere dingen. Want ook op dat punt hebben leden van het Centraal Comité geen klagen. Een Centraal Comité is niet alleen een ‘hoofd-zaak’, het is ook genieten van groeiende verbondenheid en van zoveel goeds dat de Heilige Geest onder mensen tot stand brengt. De machtsvraag komt daardoor in een ander licht te staan en de mogelijkheid om ‘elkaar van dienst te willen zijn’ tekent zich af aan de horizon.
+ Joris Vercammen, oud-katholiek Aartsbisschop van Utrecht.
Aan het begin van de bijeenkomst schreef ds. Karin van den Broeke (PKN) een voorbeschouwing. Klik hier om haar tekst te lezen.
In zijn bijdrage verwijst mgr. Joris Vercammen naar publieke statements van de Wereldraad. Er zijn er vier genoemd op de website van de Wereldraad. Voor een overzicht over het thema ‘non-nucleaire ontwikkeling’, Japan, Irak en Israël/ Palestina, klik hier