Meer Europa nodig

De kerken in Europa moeten zich gezamenlijk inzetten voor gemeenschappelijke Europese oplossingen voor de financiële en sociale crises. Daarmee leveren ze een bijdrage aan de verdieping van het project van de Europese Unie als een project van rechtvaardige vrede op het Europese continent.

Het Centraal Comité van de Wereldraad heeft dinsdag 4 september unaniem een verklaring aangenomen waarin de economische spanningen niet gezien worden als een specifiek Grieks of specifiek Zuid-Europees probleem, of als een aanleiding om de Europese samenwerking terug te schroeven, zoals sommige politieke partijen in Nederland suggereren. De problemen in Griekenland ontstonden weliswaar ten dele door ‘mismanagement’ van de Griekse regering, maar schuld ligt er ook bij bankiers die onverantwoorde leningen verstrekten en bij ‘politieke leiders die blind zijn geweest voor de consequenties van een gezamenlijke munteenheid in Europa’. De Wereldraad vraagt daarom om regulatie en herstructurering van de bankindustrie. Gevraagd wordt om een belasting op financiële transacties. Regeringen zouden daardoor een middel in handen krijgen waardoor ze de economische, sociale en culturele processen beter kunnen sturen. ‘De financiële transactie belasting zou niet alleen de speculaties aan banden leggen (…), de last verleggen van gewone mensen naar de privé-sector, en de regering ook meer financiële ruimte geven voor uitgaven op het gebied van dringend noodzakelijke sociale bescherming’.

Met instemming hebben de Griekse afgevaardigden vastgesteld dat het Centraal Comité zijn solidariteit heeft uitgesproken met het Griekse volk en andere slachtoffers van de huidige crisis.

Syrië

Het Centraal Comité heeft in totaal zeven publieke verklaringen aangenomen, waarbij de verklaring over de crisis in Syrië veel tongen heeft losgemaakt. De Jordaanse dr. Audeh B. Quawas van het Grieks Orthodoxe Patriarchaat van Jeruzalem, vond dat de verklaring veel te algemeen was. Een voorgestelde tekst formuleerde: ‘De Wereldraad bevestigt het principe dat regeringen en de sociale leiders (dat is later op verzoek van Quawas veranderd in: civil society) de plicht hebben om het leven te beschermen en de waardigheid van alle mensen’. Quawas benadrukte dat het in de ontwikkelingen in Syrië niet gaat om ‘sociale leiders’, maar om ‘politieke leiders’. De tekst zou wat hem betreft veel ‘duidender’ moeten zijn over de – wat hem betreft gewenste – politieke veranderingen. De tekst spreekt over ‘geweld in het algemeen’, maar het gaat om ‘geweld van de zijde van de oude regering’. Uiteindelijk vond men elkaar in de term ‘civil society’ en een toevoeging in de tekst die ook al in 2011 in een tekst werd opgenomen, waar gezegd wordt dar er ‘vrede en verzoening moet zijn onder de conditie van gerechtigheid’. 

Het Centraal Comité bleef bij het punt dat de oproep geldt voor alle partijen om het geweld te beëindigen en de dialoog te zoeken. De hoop werd uitgesproken dat ‘mensen van verschillend geloof in harmonie en liefde zouden kunnen leven’. In de wandelgangen kon je horen dat verschillende leden van het Centraal Comité zich zorgen maken over de situatie. Aan de ene kant kan men een meerderheid van Soeni’s niet het recht ontzeggen om hun meerderheid uit te drukken in een politieke verandering; aan de andere kant bestaat de zorg dat minderheden weinig ruimte overhouden als Soeni’s of Sji’ieten de macht krijgen. De aanwezige kerken en religieuze minderheden zijn niet eenduidig enthousiast over Assad, maar weten dat Assad zelf ook deel uitmaakt van een minderheid van Alawieten.

De vergadering bracht op verzoek van enkele afgevaardigden wel een toespitsing in de verklaring, waar het gaat om het expliciet noemen van de vluchtelingen. Ook een voorstel van metropoliet Roham van het Syrisch Orthodox Patriarchaat van Antiochië en het hele oosten werd overgenomen. Hij wilde expliciet support uitspreken aan de inspanningen van de Verenigde Naties om toe te werken naar een vredesplan.

Publieke verklaringen

Naast de twee genoemde verklaringen hierboven, heeft het Centraal Comité verklaringen uitgebracht over: Frans Polynesië, gedwongen huwelijken in Pakistan, de massamoord in Marikana-Lonmin in Zuid-Afrika, de oorspronkelijke bevolking van Australië, de onwettige veroordeling van aartsbisschop Jovan van Ochrid en metropoliet van Skopje van de Syrisch-Orthodoxe Kerk en de etnische conflicten in Myanmar. Dean Anders Gadegaard van de Lutherse Kerk uit Denemarken vroeg het Centraal Comité na te gaan wat het effect is van de publieke verklaringen, indien het effect ontbreekt, zal men het beleid in dezen moeten heroverwegen.

Artoklasia

De doopsgezinde afgevaardigde uit Duitsland, ook docerend voor de doopsgezinde sociëteit in Nederland, dr. Fernando Enns bracht tot tweemaal toe het punt in van de verlangde eucharistie tijdens de assemblee in Busan. Hij kreeg het Centraal Comité unaniem achter het voorstel om de ervaringen van de kerkendag in München ook toe te passen tijdens de assemblee. In München werd met instemming van de orthodoxe afgevaardigden gezegend brood gedeeld. In de teksten voorbereidend voor de assemblee is opgenomen: Het Centraal Comité beveelt wegen aan voor het uitdrukken van het verlangen naar Eucharistische gemeenschap onder onze kerken om het spirituele leven tijdens de assemblee uitdrukking te geven, zoals de viering van de artoklasia (het zegenen van de elementen van het leven). (In het Engels: The Central Committee recommends to find ways for expressing the longing for Eucharistic fellowship among our churches during the spiritual life of the assembly such as the celebration of the artoklasia (blessing ot the elements of life)). Aartsbisschop Mikhail Goundiaev van de Russisch Orthodoxe Kerk (Patriarchaat van Moskou) was de eerste die instemmend een oranje stembiljet omhoog stak.

Artoklasia is – zo legt wikipedia uit – een dienst die gehouden wordt tegen het eind van de vespers in de Oosters-orthodoxe kerken en de Grieks-Katholieke Kerken. Vijf ronde broden worden gezegend. In Rusland, Wit-Rusland en de Oekraïne kent men het gebruik ook met eigen nuances. Het brood wordt gebroken vandaar ook de uitdrukking ‘ritueel  van het breken van het brood’. Het brood dient om de gelovige letterlijk te voeden en de gelovige kan ook brood mee naar huis nemen om vrienden en familie te geven die de dienst niet konden bijwonen.

Sociale media

Een aparte rapportage was er over de communicatie van de aanstaande assemblee in Busan vanaf 30 oktober 2013 tot 8 november 2013. Het is de bedoeling om zoveel mogelijk plaatselijke gemeenschappen te betrekken bij de voorbereidingen en de uitwerking na afloop van de assemblee. De sociale media krijgen een prominente rol tijdens de assemblee. Er zal video-streaming zijn. Er komt verder materiaal beschikbaar voor de gemeenten vanaf november 2012 op de website van de Wereldraad. Vanzelfsprekend zal er ook op deze website (www.raadvankerken.nl) aandacht aan de assemblee worden besteed en materiaal worden aangereikt of naar materiaal worden verwezen.

Foto:
Een afgebladerd getuigenis van Europese financiering bij de reconstructie van een haven op Kreta
De Jordaanse dr. Audeh B. Quawas van het Grieks Orthodoxe Patriarchaat van Jeruzalem
Aartsbisschop Mikhail Goundiaev van de Russisch-Orthodoxe Kerk