In protestantse kerken wordt meer onderling gepraat dan in rooms-katholieke kerken. Dat schrijft Sipke Draisma in het blad ‘Op ‘e Riid’ van Terschelling.
Draisma gebruikt het verhaal als opstapje om het verschil uit te leggen in visie op het kerkgebouw. De pastor van de rooms-katholieke parochie St. Brandanus legt uit: ‘Dat er in protestantse kerkgebouwen meer onderling wordt gepraat komt niet omdat protestanten minder eerbiedig zijn. Het komt door de wijze waarop het kerkgebouw wordt beleefd. Voor een katholieke gelovige is een kerk een heilige ruimte omdat er altijd een vorm van goddelijke presentie is. De brandende Godslamp herinnert daaraan’.
‘Voor protestanten ligt dat anders’, vertelt Draisma. ‘Voor hen is de kerk een ruimte waarin geheiligd wordt. Dus als de gemeen er samenkomst om te vieren is er sprake van een sacrale ruimjte. Anders niet. Liturgen drukken dat verschil wel eens uit door te zeggen dat bij de katholieken de heiligheid van het kerkgebouw existentieel is en bij protestanten situationeel’.
‘Nu wordt een katholiek kerkgebouw niet zo maar een heilige ruimte. Daarvoor moet de kerk eerst geconsacreerd worden door een bisschop en met voorgeschreven rituelen. De Amerikaanse godsdiensthistoricus Eliade heeft daar moeite mee. Volgens hem openbaart het heilige zich aan de mens zoals God zich in de brandende braamstruik aan Mozes openbaarde. ‘Doe je schoenen uit want de plaats waarop je staat is heilige grond’. (Exodus 3,5). God neemt het initiatief, de mens kan de heiligheid niet afdwingen’.
Draisma was aanwezig bij de ontmoeting waar ook bisschop Gerard de Korte acte de présence gaf op Hemelvaartdag in Achlum. Op de website van de Raad schreven we daar eerder over, naar aanleiding van een bericht van ds. Margarithe Veen, die sinds kort predikant is in het Friese dorp. Draisma – zich het verhaal van Mozes herinnerend – schrijft: ‘Ik moest daar aan denken toen we onlangs de Hemelvaart met meer dan tweehonderd voornamelijk katholieke gelovigen de eucharistie vierden in de protestantse Gertrudiskerk in Achlum. De kerk uit de elfde eeuw straalt van binnen en van buiten een zekere sacraliteit uit. Je voelt dat je er op heilige grond staat omdat daar al sinds mensenheugenis tot God wordt gebeden en gezongen’.
‘Ik wees de katholieke en protestantse aanwezigen er op dat sinds de Reformatie de kansel er in het midden staat want voor protestanten openbaart God zich voornamelijk in het Woord. Maar ik wees ook op het venster in het oosten, daar waar zich eens het katholieke priesterkoor bevond. Op die mooie lentedag zette het licht dat er doorheen scheen de aanwezigen in een warme gloed. ‘In die opgaande zon herkennen wij allen Christus’, zei ik. Er stond weliswaar een bisschap naast me toen ik dat zei maar vooral het besef van het Licht maakte de kerk op dat moment tot een heilige ruimte. En zal dat vast nog vaak doen’.
Foto: dorpsgezicht Hoorn, Terschelling