Het is opmerkelijk dat het christendom helemaal geen spijswetten kent. Dat stelt Han Wilmink, predikant en culinair specialist, in een bijdrage aan het blad ‘OndersteBoven’ van het Arbeidspastoraat DISK.
Eten, voedsel en voedselproducten zijn in de joodse traditie verweven met de religie. Talloze spijswetten, stelt Wilmink, reguleren de verhouding tussen rein en onrein. Opmerkelijk dus dt het christendom dit onderdeel van de traditie laat liggen, terwijl mensen in deze tijd juist behoefte hebben aan, zeg maar, een moderne variant van de oude spijswetten. ‘Is alle voedsel wel zo rein?’, vraagt Wilmink zich af. ‘Hoeveel voedsel wordt er niet geproduceerd ten koste van Gods schepping?’
Wilmink laat zien hoe belangrijk de maaltijd is. ‘Zolang er mensen zijn op aarde heeft de maaltijd een verbindende taal gesproken. Het is een veelzeggende manier om lief en leed te delen, om het leven te vieren en de verbondenheid gestalte te geven. Binnen de joodse traditie heeft de maaltijd altijd een bijzondere taal gesproken, want ze verwijst naar hoe het in het Beloofde Land behoort toe te gaan’.
Geen feest in het jodendom zonder maaltijd. Heel sterk is in het jodendom zo de band tussen de maaltijd en het gedenken van Gods scheppend en bevrijdend werk. De God die de vrucht van de wijnstok en de tarwekorrel doet groeien, is ook de God die zorgt voor gerechtigheid en bevrijding. Het brood moet worden gedeeld en de wijn ook, anders zullen weinigen eten wat aan allen toebehoort. ‘De aarde en haar volheid is des Heren’(Psalm 24: 1).
Wilmink spreekt zo over de spiritualiteit van de smaakpapillen. Hij mist dit element in zijn eigen christelijke traditie. De eucharistie, het avondmaal, kwamen al gauw in een rituele context te staan. ‘Deze ritualisering in woorden en gebaren in plaats van een echte maaltijd voor allen heeft zeker ook een verdergaande individualisering versterkt’. Wilmink vraagt eerherstel voor de religieuze maaltijd en naar verbinding met het dagelijkse leven. ‘Deze gemeenschappelijke religieuze maaltijd kan ook een impuls geven aan het binnen de kerk aan de orde stellen van ethische vragen rond voedselproductie en – consumptie’.
Foto: Han Wilmink