De groep ‘menselijke verrijking en nieuwe technologieën’ (Human Enhancement and New Technologies) van de Europese kerken werkt aan een richtlijn voor het ethisch handelen bij nieuwe technische mogelijkheden.
Globaal is er een onderscheid tussen techniek die helpt menselijk lijden tegen te gaan en techniek die gebruikt wordt om menselijke mogelijkheden uit te bouwen of menselijkheid te optimaliseren. Vooral dat laatste ligt gevoelig. Tijdens een hearing van de groep tijdens de CEC in Lyon in juli, vertelde prof. Karsten Lehmkühler uit Frankrijk dat met name op het gebied van sport en cosmetica oude grenzen al gepasseerd zijn.
Maar er zullen zich nieuwe terreinen aanbieden. Wat moet je bijvoorbeeld denken van een tabletje, die het denken stimuleert, waardoor je een examen beter kunt maken? Maar als vervolgens iedereen zo’n tabletje gaat gebruiken, wat is dan nog het voordeel? En bij wat voor mensbeeld kom je terecht, aldus dr. Donald Bruce uit Schotland, eveneens lid van de groep, als je hulpmiddelen gaat inzetten om prestaties te verbeteren. ‘Techniek geeft geen bevrediging, want je bent geneigd iedere keer weer iets nieuws te verzinnen. Mensen zijn nooit tevreden en willen als God zijn’. Je komt in een tredmolen terecht.
De dogmaticus Lehmkühler schetste globaal twee posities: van mensen die in overmoed als God willen zijn en van mensen die de technische mogelijkheden als een gift van God zien om te gebruiken. Zelf kiest Lehmkühler subtieler en meent hij dat de afweging tussen verantwoord en onverantwoord per situatie verschilt afhankelijk van risico’s, kosten, enzovoort.
Een dokter haakte bij de hearing in op de tredmolen. Hij noemde voorbeelden van mensen die een nieuwe long hadden gekregen, die na vijf jaar vernieuwd moest worden en de ethische vraag of deze recidivisten voorrang moesten hebben op anderen of moesten wachten tot iedereen de kans op een eerste transplantatie had gehad.
Tijdens de hearing werd er ook uitvoerig gediscusieerd over de vraag wanneer er sprake is van menselijk lijden. In ieder geval valt de jonge sporter die geen genoegen kan nemen met een tweede plaats niet in de categorie ‘onverantwoord menselijk lijden’.
Foto: prof. Karsten Lehmkühler