Ieder mens is een biddend mens, als hij tracht te leven naar de diepste inspiratie van zijn geweten. Aan het woord is mgr. Jan van Burgsteden, lid van het Moderamen van de Raad van Kerken.
Mgr. Van Burgsteden is referent voor de oecumene vanuit de bisschoppenconferentie. Hij gaat in op enkele vragen in verband met de gebedsconsultatie op 10 oktober en in verband met de Week van gebed om eenheid voor de christenen, vanaf 18 januari 2009.
Mgr. Van Burgsteden meent dat het gebed niet specifiek gebonden is aan de christenen of aan de gelovigen. Het is breder, omdat de Heilige Geest in beginsel in ieder mens werkt.
1. Wat is de waarde van het gebed voor u persoonlijk?
“Het is een vorm van antwoord op de liefde van God voor mij. Vaak voel ik in het gebed die verbondenheid met God. Het gebed maakt me duidelijk wie God is. Ik krijg als het ware een binnenkijk, een inkijk in wie God is. Het geeft me inzicht en kennis in de mysteries van mijn geloof. Het verbindt me met het leven, sterven en verrijzen van Jezus. Ik beleef de actualiteit van mijn doop. Het is de opname in de triniteit (drie-eenheid) en de Kerk.
Als ik bid, krijg ik meer ruimte in mijn hart, meer liefde voor God en meer liefde voor de mensen. Het gebed is voor mij de olie in de lamp van mijn leven, óf met een woord van een psalm: ‘Het is de wierook die opstijgt naar mijn en uw Vader'”.
2. Welke vormen van gebed gebruikt u?
“We kennen verschillende gebeden in onze traditie. Ik bid in de regel in de ochtend het morgengebed. Ik zie het als een opdracht van mijn leven, een richting geven aan mijn doen en laten voor de komende dag.
Daarnaast bid ik dagelijks de Rozenkrans, elk van de ‘Wees Gegroet’-jes is een korte psalm. De Rozenkrans is gericht op de Drie-Ene God met de eerste oriëntatie van dit gebed op onze God en Vader en het Onze Vader als het verbindende gebed tussen elk van de tien ‘Wees Gegroet’-jes, met de tweede oriëntatie op Jezus door het overwegen van de voornaamste momenten uit zijn leven en de aansluiting bij het gebed dat Hij ons – zijn leerlingen – geleerd heeft en met de oriëntatie op de Heilige Geest. Het ‘eer aan de Vader, de Zoon en de Heilige Geest’ is de schakel tussen God en Maria. Ook bid ik regelmatig de ‘Rozenkrans van de Goddelijke barmhartigheid’.
Ik ben lid van een religieuze orde, de Congregatie van het Heilig Sacrament. Als lid daarvan heb ik een speciale vorm van gebed: de aanbidding. Ik geloof dat in de eucharistieviering brood en wijn het lichaam en bloed van Jezus worden. Dit is de hoogste vorm van Jezus’ presentie bij ons. We kennen in mijn Kerk de lange en oude traditie waarbij we de geconsacreerde hostie tonen. De hostie is uitgesteld in een zogenaamde Monstrans. In de vereniging met Jezus bid ik een uur lang bij Hem. De inhoud van dit gebed bestaat uit vier elementen: aanbidden, danken, vergeving vragen en het smeekgebed.
Mijn gebed is op die manier intrinsiek verbonden met de eucharistieviering. Wij verenigen ons in de eucharistieviering met Jezus. Jezus aanbidt de Vader. Hij dankt de Vader. Hij vraagt om de vergeving van de zonden en het geschenk van zijn barmhartigheid. Jezus bidt voor de Kerk en voor onze samenleving. Hier komen alle actuele noden van Kerk en samenleving voor het voetlicht. De aanbidding is een persoonlijk en tegelijk gemeenschappelijk gebed. Net zoals de eucharistieviering.
We kennen in onze Kerk verder het getijdengebed. Ik denk dat de termen ‘lauden’ (het morgengebed) en ‘vespers’ (het avondgebed) ook wel buiten de Kerk bekend zijn. Als priester heb ik de roeping om de getijden te bidden. Ik sluit mij aan bij het wereldwijde en universele gebed van de Kerk. Dit getijdengebed heeft een bijzondere waarde voor mij als lid van het hele lichaam van Christus. Het inspireert mij en geeft me vaak moed, vertrouwen en overgave.
Tenslotte zou ik als vormen van gebed nog willen noemen: het schietgebed. In onze Kerk noemen we dat de ‘jacculatoria’. Het is kort: ‘Mijn Jezus barmhartigheid, ontferm u over ons’. En we kennen het gewetensonderzoek als vorm van gebed. Dat is verbonden met de dagsluiting”.
3. Wat verwacht u van het gebed qua effect?
“Het gebed is mij alles. Het gebed geeft mij genade. Het versterkt de eenheid met God. Het richt mijn leven. In het gebed zie ik uit naar de vervulling van mijn leven, de Dies natalis. Het gebed maakt mij Kerk. Het gebed bouwt me op als mens. Het gebed verenigt mij met God en met al zijn kinderen. En het gebed draagt bij aan de realisering van het plan van de liefde van God met alle mensen”.
4. Wat is voor u de zin van het gebed om eenheid onder de christenen?
“De eenheid van de christenen en van alle mensen is de vurigste wens van Jezus: ‘mogen allen één zijn’. Het gebed voor de eenheid van de christenen is een antwoord van mij op deze vurigste wens van Jezus”.
5. Waarom zouden parochies in januari mee doen met de week van het gebed?
“De parochies bespoedigen door het meedoen met de week van het gebed voor de eenheid het vuur van de vervulling van de diepste wens van Jezus: ‘dat allen één zijn’. Het gebed voor de eenheid is het machtigste middel om met de Heilige Geest de eenheid onder allen te realiseren.
Aan dit gemeenschappelijk gebed voor de eenheid door alle parochies is de belofte van Jezus verbonden: ‘Wie vraagt verkrijgt, wie klopt hem zal worden open gedaan. Hoeveel temeer zal mijn hemelse Vader u de Heilige Geest schenken: de geest van de waarheid, de geest van de eenheid'”.
6. Vindt u dat wij iets kunnen leren van de evangelische christenen als het gaat over het gebed?
“Zeker. Zij bidden met heel hun persoon: hart, ziel, geest, fantasie, gevoel en lichaam. Zij laten zien dat het gebed wonderen doet in de mens en in de gemeenschap die bidt. Zij laten de genezende karakteristiek van het gebed zien. Zij geven uitdrukking aan de gemeenschappelijke karakteristiek van het gebed”.
7. Kan een gebed zinvol zijn, ook al is het niet expliciet gericht aan de Drie-Ene God?
“Ik moet hier denken aan een uitspraak van Jezus: ‘Hier ben Ik. Om Uw wil te doen’. Ieder mens is een biddend mens, als hij tracht te leven naar de diepste inspiratie van zijn geweten. Dit geldt voor een gelovig mens als lid van een kerkgemeenschap, het geldt voor alle leden van wereldreligies, het is van toepassing op alle mensen zonder religieuze overtuiging. De Heilige Geest is aanwezig in iedere mens, is biddend aanwezig in iedere mens die immers geschapen is naar Gods beeld en gelijkenis”.
8. Hebt u gebedsverhoringen ervaren?
“Hier komen direct twee ervaringen bij me op. Voor de doorstart van een bedrijf had een kennis binnen 24 uur 25.000 gulden nodig. Hij vroeg mij om hulp. Samen met een vriend heb ik er voor gebeden dat het bedrag inderdaad binnen een dag bij elkaar zou zijn. Ons gebed werd verhoord. Dit was de verhoring van een intentie die schier onoplosbaar leek.
De tweede ervaring is van zeer recente datum. Een vriend wilde zijn noviciaat graag op 20 augustus beginnen. Deze datum had voor hem een speciale betekenis. Op 20 augustus startte Pierre Julien Eymard (de stichter van de Congregatie van het Heilig Sacrament) namelijk zijn eigen noviciaat bij de Maristen. Onze hele gemeenschap heeft hiervoor gebeden. Deze intentie kwam op het laatste moment óók uit. Op 19 augustus is hij vertrokken en op 20 augustus startte zijn noviciaat. Dit gebeurde op voorspraak van Maria en de heiligen. Zij zijn onze blijvende voorsprekers bij God”.
9. Zoudt u nog iets willen toevoegen?
“Ja, een zin van Jezus zelf: ‘Wie bidt wordt zalig’. Het gebed is voor de geweldenaars. Kijk naar Salomo. Hij bad om wijsheid. ‘Omdat je juist dit gevraagd hebt, geef Ik je een maat van de wijsheid zoals niemand vóór je gehad heeft’.
Hoe drukker je het hebt, des te meer tijd moet je wijden aan gebed. Het gebed vermag álles!”
Foto: mgr. Jan van Burgsteden