| Een delegatie van de Raad van Kerken is van 14 tot 21 november in Israël en Palestina voor ontmoetingen met vertegenwoordigers van kerken en kerkelijke organisaties. De reis gebeurt op uitnodiging van kerken in Israël en Palestina, die in 2019 een bezoek aan de Raad van Kerken in Nederland brachten. De delegatie van de Raad bestaat uit de volgende personen: Geert van Dartel, ds. Christien Crouwel, dr. Rene de Reuver, ir. Kees Nieuwerth en pater Roland Putman ofm. |
Op deze donderdagochtend gaan we op weg naar de Olijfberg, langs de Hof van Gethsemane tot diep in de Heilige Grafkerk. Tijdens de rit zien we hoe slecht de wegen in Palestijns gebied onderhouden worden en hoe parkeergelegenheid en vuilnisbakken ontbreken. Het schept een beeld dat Palestijnen hun land verwaarlozen, terwijl de waarheid is dat 80% van de Palestijnse wegenbelasting gebruikt wordt voor de wegen voor Israëli’s.
Na ons bezoek aan enkele bedevaartsplaatsen komen we aan bij het bureau van de Wereldraad van Kerken in Jeruzalem, de Jerusalem Liaison Office. Hier treffen we het hoofd van het EAPPI-programma, Jack Munayer. Het programma dat hij sinds twee jaar leidt, is begonnen in november 2002, als antwoord op een gezamenlijke vraag van kerkleiders in Palestina om een vreedzame reactie op de dagelijkse mensenrechtenschendingen. Een en ander begon met een proef, waarbij enkele internationale vrijwilligers als duidelijk herkenbare waarnemers in risicogebieden rondliepen om schendingen te rapporteren. Het effect was direct merkbaar, door een afname van het aantal meldingen. Hierop besloot men door te gaan met het programma. Inmiddels is vorige week de 86e groep van 27 internationale vrijwilligers gearriveerd, die drie maanden lang op meerdere van de 260 risico-plekken, waaronder checkpoints, vreedzame getuigen willen zijn. Op een landkaart van de Westelijke Jordaanoever staan die plekken met pinnen aangegeven.
Werkzaamheden en doelen
Het EAPPI-programma van de Wereldraad van Kerken heeft vijf doelen.
- Beschermende aanwezigheid bieden, door bij checkpoints te staan, kinderen naar school te begeleiden of met herders het veld in te gaan om schendingen van mensenrechten te voorkomen of te rapporteren
- Documentatie aan te leggen over de schendingen. In 2022 zijn dit er al meer dan 1000! En deze documentatie met de juiste gremia te delen
- Lokale vreedzame initiatieven ondersteunen
- Belangenbehartiging en door het vergroten van kennis over mensenrechtenschendingen en hierdoor verandering te bewerken
- Solidariteit betuigen. Door aanwezigheid te zijn, een luisterend oor te bieden of Palestijnen bij de checkpoints met een glimlach te begroeten, voelen zij zich al meer gesterkt en erkend als mens
In 2022 werd, zoals gemeld, een sterkte toename van het aantal mensenrechtenschendingen gezien. Als oorzaak daarvan ziet Jack de verrechtsing van de politiek, die naar steeds gewelddadiger middelen grijpt om het leven van mensen in de Palestijnse gebieden onmogelijk te maken. Hij besluit met een lichtpuntje: Het bewustzijn van de mensenrechtenschendingen in Israël en de bezette gebieden is internationaal gegroeid. Bij kerken daarentegen moet er nog heel wat aan die beeldvorming gedaan worden. Het zou bijvoorbeeld kunnen helpen om christelijke reisorganisaties te vragen om bij reizen naar Israël in het programma ook aandacht te schenken aan de situatie van de Palestijnen.
Een rabbijnse stem voor mensenrechten
Na het gesprek over EAPPI volgt een gesprek met enkele leden van Rabbis for Human Rights. Aan tafel schuiven de rabbijnen Ruthy en Michael, samen met Lewis, die als joodse gelovige ook lid is van de organisatie. Zij vertellen dat de organisatie uit 150 joden bestaat, waaronder rabbijnen, van diverse stromingen (orthodox, conservatief, liberaal) en nog veel meer vrijwilligers. Zij zijn op drie vlakken actief:
- Educatie, zoals een programma voor jongeren die in militaire dienst moeten
- Actieve betrokkenheid, zoals samen met Palestijnen in olijfgaarden werken, of met herders mee het veld ingaan
- Sociale gerechtigheid, zoals het onderstuenen van armen en het streven naar gelijkwaardige behandeling van Palestijnen door de staat Israël
Hoop
Een grote zorg is dat er een ultra-rechtse regering gevormd zal worden, die tot nog grotere problemen dan de huidige zal leiden. Premier Netanyahu wil een vredesverdrag sluiten, maar Michael verwacht dat die vooral zullen zijn met Arabische staten, die het ook niet zo nauw nemen met mensenrechten. Hij heeft echter de hoop dat, na de energiecrisis en de oorlog in Oekraïne, de internationale gemeenschap meer oog zal krijgen voor menselijke waarden en daar Israël op zal aanspreken. De droom van onze gesprekspartners is dat er een staat zal komen die, zoals Jesaja schrijft, een huis van gebed voor alle naties zal zijn. Een eerste stap is dat men zich niet blindstaart op de muren (klaagmuur of muur rond de bezette gebieden) maar de mensen achter die muren.
Na deze ontmoeting lukt het ons nog net in de Lutherse kerk het staartje mee te maken van de overdrachtsceremonie die EAPPI elke drie maanden organiseert. Groep 85 neemt afscheid en de nieuwe lichting, groep 86, wordt verwelkomd. Ook Julia en Liesbeth staan daar met hun kaarsen. De ene komt, de ander gaat…
Roland Putman ofm
Foto boven: Overdrachtceremonie EAPPI-groep 85 aan groep 86.