Yosé Höhne-Sparborth nam in 2002 deel aan een Europese vredesmissie van IFOR naar Bagdad, vanuit Nederland mede gezonden door de Raad van Kerken. Zij onderhoudt nog steeds nauwe contacten met de kerken aldaar en doet verslag van de ontwikkelingen in Kirkuk.
Sinds 2002 ben ik bevriend met de dominicaanse pater Mirkis in Irak, een Chaldeeuws christen, die sinds 2014 aartsbisschop van Kirkuk is. Terwijl mij afgelopen mei nog werd gemeld dat er in het noorden van Irak nauwelijks gevallen van corona bekend zijn, krijg ik nu bericht dat drie van de zes priesters van het bisdom besmet zijn met het coronavirus. Vader Ayad, ouder van puberkinderen; Vader Sliwa, opa; Vader Kais, ongehuwd en rechterhand van de bisschop. Ons gebed is dringend gevraagd.
De bisschop heeft vier vrouwelijke religieuzen uit India weten te krijgen, die leiding zullen geven aan een nieuw scholencomplex en een bejaardenhuis in aanbouw. Een van de zusters, zuster Ana, blijkt ook corona te hebben.
Voorbeeldige opvang
Het bisdomverhaal is een geschiedenis van vluchtelingen en van voorbeeldige opvang. In de zomer van 2014 vluchtten twee miljoen mensen van noord-west naar noord-oost Irak. En werden daar opgevangen. Om een beeld te geven: Iraaks Koerdistan telde in 1991 drie miljoen inwoners; anno 2018 zijn het er negen miljoen. Kirkuk, stad van 1,5 miljoen inwoners, herbergde drie jaar lang 700.000 vluchtelingen uit de Nineve-vlakte.
Ons bisdom, met 7000 leden, ving drie jaar lang 4000 christelijke vluchtelingen op. Daar bovenop herbergde het bisdom al die tijd 700 studenten, meest jonge vrouwen: vluchtelingen die in Kirkuk de ‘universiteit van Mosul, in ballingschap te Kirkuk’ bezochten, maar met hun families in tentenkampen ver van Kirkuk woonden. De bisschop gaf onderdak aan Yezidi, moslims en christenen: mits ze door en met elkaar zouden leven in de opvanghuizen en zichzelf niet zouden opsplitsen naar stam, taal of godsdienst. “Want ze moeten elkaar kennen, anders hebben we geen toekomst”, aldus de bisschop.
Nieuwbouw
Die studenten zijn inmiddels allemaal terug naar hun families. Juist de armere bevolking blijft in dergelijke situaties vaak hangen, keert niet terug naar huis omdat er geen huis meer is. Er moest dus gebouwd worden in de regio. De gouverneur van Kirkuk zorgde voor een forse nieuwbouwwijk bij het voorstadje Sikanian. En gaf het bisdom grond cadeau om er een kerk te bouwen, maar vooral ook scholen voor leerlingen van 4 tot 18 jaar. Die scholen zijn inmiddels klaar en opgestart. Net als in de kathedrale school ligt de leiding bij zusters. Het bisdom regelt de financiën, de leraren zijn voornamelijk moslimvrouwen, en de leerlingen zelf voor 70% moslim. De overige 30% bestaat uit andere minderheden. Men laat de families die dat kunnen betalen voor twee leerlingen: Daarmee is telkens een vluchtelingenkind ‘onderdak’.
Naast de ellende van het slechte nieuws rond corona, is er ook goed nieuws. Ook Sulaymaniyah valt onder dit bisdom, en ook die gouverneur gaf het bisdom grond cadeau onder de voorwaarde binnen een jaar een bouwplan te hebben. In overleg met de priesters en de architect van de scholen besloot men om een huis voor ouderen met alzheimer en somatische klachten te bouwen. Dit vanwege het feit dat er een toenemend aantal ouderen is van wie de kinderen in het buitenland wonen en niet voor hun ouders kunnen zorgen. Ook zal er een kleuterschool gehuisvest worden, ‘omdat ouderen nou eenmaal graag naar kinderen kijken’. Ook kinderen met autisme zullen daar opgevangen worden.
Corona vertraagde alles. Maar in november zullen drie van de vijf verdiepingen van het huis gereed zijn. Dan zal ook de kleuterschool starten. De overige etages kunnen pas gebouwd worden als er nieuwe middelen binnenkomen. De woning van de zusters is inmiddels klaar, evenals de kapel en een grote zaal voor evenementen. Ook de eerste vijf à zes bejaarden kunnen inmiddels gehuisvest worden. De kleuterschool en de evenementenzaal zullen inkomen genereren, zodat juist ook armere ouderen opgenomen kunnen worden. Ook hier geldt: de meesten zullen moslims zijn.
Kirkuk geeft ons te denken
Wat er in Kirkuk gebeurt, geeft ons te denken. De omvang van de opvang en de mate van samenwerking is enorm! En dat in een land waar Westerse landen zo vernietigend zijn binnengewandeld…
Overigens, juist nu we horen over die vreselijke ramp in Libanon, een regering die te laks was en een economie die niet loopt, is het goed te weten wat we bija niet te horen krijgen: Libanon staat op de wereldranglijst nummer één in opvang van vluchtelingen. In 2007 had Libanon drie miljoen inwoners, in 2017 waren het er zes miljoen. Intussen zijn daar een miljoen vluchtelingen gekomen. En dat terwijl wij in Europa nog steeds spreken over een ‘vluchtelingencrisis’ vanwege één miljoen vluchtelingen die in de zomer van 2015 op ons, 450 miljoen Europeanen, afkwamen…
Om bisdom Kirkuk te helpen het bejaardenhuis af te bouwen, kunt u zich bij mij melden. We bemiddelen graag!
Yosé Höhne-Sparborth is lid van de taakgroep Pelgrimage van de Raad van Kerken
Foto: Een van de nieuwe kamers in het huis voor ouderen
Voor een impressie van het het werk in het bisdom Kirkuk, zie https://www.youtube.com/watch?v=178hn8wA6LE&feature=youtu.be