Toespraak bij gelegenheid van de viering van het 45-jarig bestaan van de Raad van Kerken Woerden op 24 november 2018, door drs. Dirk Gudde, voorzitter van de Raad van Kerken Nederland. Hieronder enige ‘highlights’ hieruit, via de link onderaan kunt u de gehele speech lezen.
Landelijke oecumene
De landelijke Raad van Kerken is een organisatie die formeel gezien niet met u verbonden is. De 275 lokale raden van kerken die Nederland rijk is fungeren zelfstandig. De landelijke raad wil, behalve de officiële ontmoetingsplaats zijn van de aangesloten kerken, de lokale oecumene van dienst zijn, met name door het bieden van informatie op onze website, via het oecumenisch bulletin, en de nieuwsbrief. Wij hopen dat wij de lokale oecumene kunnen helpen door praktische informatie, bijvoorbeeld over hoe andere Raden dingen aanpakken. Voorbeelden van goede praktijken door lokale Raden verspreiden we graag via de website. Maar ook door het besef te voeden dat we allemaal deel uitmaken van een grote oecumenische beweging, die ook een internationale beweging is.
Ik vond het mooi te zien dat u uw beleidsplan mede gebaseerd heeft op het beleidsplan van de landelijke Raad. Uw voorzitter gaf aan, de verbinding met de landelijke oecumene en de Raad van Kerken wat meer te willen zoeken. Dat juich ik natuurlijk toe. (Ik nodig u allen dan ook graag uit bij de landelijke oecumenelezing, tevens nieuwjaarsreceptie, van de Raad van Kerken op 18 januari 2018, ‘s-middags in Utrecht! Er is een lezing van Frit de Lange, en de nieuwe algemeen secretaris, Christien Crouwel zal zich presenteren. U vindt de informatie op onze website.)
Oecumene vanuit fundamentele eenheid in Christus
Misschien mag ik een paar woorden zeggen over hoe ik tegen oecumene aankijk. Vanaf het begin van het christendom is er strijd geweest. Waren er richtingen. Dat komen we al tegen in de Handelingen van de Apostelen en zelfs al bij Paulus. Dat de Christenen van toen de verschillen als probleem zagen geeft júist aan dat ze zich met elkaar verbonden voelden. En het is in die situatie met verschillen en spanningen tussen groepen Christenen, dat de evangelist Johannes optekent dat Jezus bad om eenheid:
… opdat zij allen één mogen zijn zoals Gij, Vader, in Mij en Ik in U: dat ook zij in Ons mogen zijn opdat de wereld gelove, dat Gij Mij gezonden hebt. Ik heb hun de heerlijkheid gegeven, die Gij Mij geschonken hebt, opdat zij één zijn zoals Wij één zijn.
Het is een tekst die vaak wordt gelezen als de opdracht tot oecumene, maar het is in mijn ogen ook een heel troostende tekst. Want Jezus zegt dat hij voor ons bidt, dat hij bidt opdat wij een zijn. En dat Hij ons de heerlijkheid heeft gegeven opdat wij een zijn, volmaakt een zijn. Je moet eigenlijk zeggen: Als Jezus zo voor ons bidt en ons de heerlijkheid geeft, dan is daarmee de eenheid ten diepste al gegeven. Als we ervan uit mogen gaan dat er geen gelovige is waar Jezus niet voor bidt, dan is dat toch fundamenteler dan alle verschillen die wij kunnen bedenken.
Spirituele oecumene, oecumene van het hart
Er is in de afgelopen decennia een verschuiving opgetreden de oecumenische beweging. Een verrijking eigenlijk. In het begin waren de officiële gesprekken vooral gericht op het overwinnen van dogmatische verschillen. Hoe spreken over genade, hoe over het ambt, hoe over de sacramenten. Steeds meer is duidelijk geworden dat daaronder nog iets anders ligt. Dat kun je aanduiden met een term als ‘oecumene van het hart’, een echt verlangen om de ander de leren kennen. ‘Spirituele Oecumene’ is ook zo’n term die uitdrukt dat Oecumene niet alleen gaat om het spreken over leerstellige verschillen, maar om daadwerkelijke spirituele ontmoeting en het samen bidden om de eenheid. En, ook dat is belangrijk: om persoonlijke inkeer. Van de ander willen leren, of als je het sterker wilt uitdrukken: bekering, als de basishouding. De vreugde in de oecumene is de vreugde van de herkenning, maar ook de vreugde van het zien van wat anders is. Iemand zei een keer: Echte oecumene is: “In de ander zien, wat God in zijn genade aan jou gegeven heeft.”
Lees de gehele toespraak van drs. Dirk Gudde via deze link [PDF].
Afbeelding: Kruiskerk, Woerden. Foto: reliwiki.nl/A. van Daal.