Je kunt je afvragen of het bijbelse visioen dat zwaarden tot ploegijzers zullen worden omgesmeed een illusie is. Bijna dagelijks zijn er berichten over de uitbreiding van militaire budgetten en nieuwe dienstplicht. Zelfs het aantal kernwapens wordt weer verhoogd.
Christiane Karrer, universitair docente Bijbelse theologie aan het doopsgezind seminarium, stelt die vraag aan de orde in de bundel ‘Zo goed als nieuw’, uitgebracht door de doopsgezinde sociëteit om het jaarthema van de doopsgezinden voor 2017-2018 toe te lichten. De uitgave is zeer de moeite waard, zeker ook omdat de doopsgezinden nadrukkelijk het thema ‘pelgrimage van gerechtigheid en vrede’ aan de orde stellen. Ze laten het thema van de Wereldraad en de Nederlandse Raad van Kerken meelopen in hun jaarcycli en ieder jaar maken ze er een themaboek bij. Dit is al de derde keer dat het over dat thema gaat en daardoor hebben de doopsgezinden inmiddels een behoorlijke bijdrage geleverd aan het thema van de pelgrimage. De titel is misschien wat versluierend ‘zo goed als nieuw’, maar in feite gaat het over de transformatie die optreedt als je de weg van de pelgrimage loopt. Het belicht daarmee het derde principe van Dorothee Sölle, die drie wegen onderscheidt: de via negativa, via positiva en via transformativa.
Terug naar de vraag van Christiane Karrer. Wat moet je met zo’n tekst als de bewapening alleen maar toeneemt? Ze legt uit dat de tekst uit de profeten (Jesaja 2: 1-5 en Micha 4: 1-5) een visioen weergeeft. ‘In een visioen ‘ziet’ de profeet als het ware een diepere dimensie van de werkelijkheid. Die dimensie is op dat moment in de kern al aanwezig, maar de mensen zien haar gewoonweg niet. De profeet geeft aan dat deze nieuwe dimensie in de toekomst naar voren zal komen en voor iedereen zichtbaar wordt’. De profeet vraagt dus aan zijn lezers om zich te laten leiden door deze alternatieve werkelijkheid die gegrond is in God.
Centraal in het visioen, zo zegt Christiane Karrer, staan de volkeren die pelgrimeren naar het huis van God, op de berg Sion in Jeruzalem. Zij laten hun huis achter zich en gaan op weg. Ze staan open voor Gods onderwijs en zijn bereid hun handelen daardoor te laten bepalen. Op deze basis kunnen zij ‘gaan op de wegen van God’: geestelijke en materiële bronnen niet langer gebruiken om oorlog te voeren, maar om het land te bebouwen, om bij te dragen aan het inkomen, aan voeding en aan vreugde, alles om het leven te bevorderen. Lezers worden dus opgeroepen om zich door het visioen te laten inspireren en niet door de weerbarstige werkelijkheid buiten de Schriften om.
De prachtige uitgave van de doopsgezinden, met veel foto’s geeft 25 korte teksten die de mentale verandering, waar ook Christiane Karrer op wijst, verder invullen. Fernando Enns, afgevaardigde van de doopsgezinden in de Wereldraad, vertelt een verhaal dat hij met studenten naar Colombia gaat en daar een pelgrimsreis maakt naar het afgelegen dorp El Garcal, waar 380 gezinnen wonen die een tijdlang precies op de frontlinie woonde tussen regeringstroepen, paramilitairen en Farc-strijders. Al die tijd is de gemeenschap geweldloos gebleven. De studenten luisterden naar de verhalen, het geweld dat ze geweldloos probeerden te weerstaan, de moed en het vertrouwen op God. ‘Tijdens de zondagse kerkdienst organiseerden we een voetwassing’, vertelt Fernando om op die manier solidariteit uit te drukken. Het veranderde de opvatting van veel studenten. Er was sprake van een transformatie.
Jolanda Molenaar vertelt haar verhaal als transgender. Zij kwam uit de behoudende hoek van de kerk. Ze vertelt van haar levensweg, die uiteindelijk leidde naar een nieuw leven en een nieuw onder ogen zien van haar seksualiteit.
Van een heel andere soort is het verhaal van de Argentijnse pastor Daniel Ruffinatti. Hij diende onder het bewind van Videla de geheime dienst. Maar hij veranderde. En nu zet hij zich als pastor in voor gevangen in zijn geboorteland.
Marijke van Duin laat zien hoe het begrip transformatie ‘zo goed als nieuw’ betrekking kan hebben op klimaatgerechtigheid.
De doopsgezinden gebruiken het materiaal een jaarlang en zetten de toon met een startweekend voor jongvolwassenen van 16 tot 30 jaar van 15 t/m 17 september in Giethoorn en met tieners van 30 september tot 1 oktober in Schoorl. Er is een speciale map gemaakt voor groepen in de gemeente met onder meer liederen, moderne muziek, filmtips, materiaal voor kinderen.
Foto: Illustratie uit de bundel bij een artikel over een architect die groen bouwt