Van 29 juni tot 7 juli is de General Council of the World Communion of Reformed Churches bijeen in Leipzig. Zo’n 400 gedelegeerden vertegenwoordigen meer dan 200 kerken uit zo’n 100 landen. Het thema van de Assemblee is ‘Living God, reform and transform us’, n.a.v. Romeinen 12 vers 2. René de Reuver, scriba van de Protestantse Kerk en Jan Gerd Heetderks, beiden gedelegeerden van de Protestantse Kerk in Nederland, doen hieronder verslag.
Zondag 2 juli werd in een feestelijke dienst die rechtstreeks door de Duitse televisie werd uitgezonden, de 500e verjaardag van de Reformatie gevierd in de Dom van Berlijn.
De ontmoetingen, gesprekken en vergadering werden woensdag 5 juli onderbroken door een heel bijzonder bezoek aan Wittenberg. De hele Council van de Wereldgemeenschap van Gereformeerde Kerken verhuisde die dag naar de stad van Maarten Luther. In deze kleine stad heeft Maarten Luther zeer lang gewerkt en heeft hij de 95 stellingen aan de deur van de Slotkerk gespijkerd. Vijfhonderd jaar later sloot zich in deze stad de Wereldgemeenschap van Gereformeerde Kerken (WCRC) aan bij de gezamenlijke verklaring over de rechtvaardiging die de Rooms-katholieke Kerk en de Lutherse Wereld Federatie in 1999 samen uitwerkten.
In deze verklaring worden de tegenstellingen in het denken over de rechtvaardiging besproken en geconstateerd dat deze tegenstellingen niet langer kerkscheidend zIjn. In 1999 was dit al een belangrijke stap in de toenadering van protestantse (lutherse) kerken en de Rooms-katholieke Kerk. In 2006 sloten ook de Methodisten zich aan bij deze verklaring. De aansluiting van de Wereldgemeenschap van Gereformeerde Kerken bij deze verklaring is een officiële verdere toenadering tussen de kerken.
Door de vertegenwoordigers van de gereformeerde kerken werden bij de toenadering eigen accenten benadrukt. In een aantal stellingen werden eigen accenten vanuit de gereformeerde traditie met betrekking tot de rechtvaardiging uitgewerkt. De samenhang tussen rechtvaardiging en gerechtigheid (heiliging) werd extra benadrukt.
Tijdens deze feestelijke dienst in de Stadskirche van Wittenberg werd ook een tweede document ondertekend, het zo genaamde Wittenberg-‘getuigenis’. In dit document wordt de scheiding tussen de lutherse en gereformeerde tradities betreurd. Nadrukkelijk spreekt eenheid in getuigenis en dienst in deze wereld. gesproken wordt en over verdergaande samenwerking in de komende jaren. De ondertekening door de president van de WCRC, dr. Jerry Pillay, en de secretaris generaal van de Lutherse Wereld Federatie, dr. Martin Junge, werd in de kerk met applaus begroet.
“Vandaag zijn we bij elkaar in de stad van Maarten Luther en in de kerk waar hij gewoonlijk preekte. Wij antwoorden op de unieke gelegenheden voor voortgaande reformatie, waartoe de herdenking van de 500 jaar hervorming ons uitdaagt. Bij deze bijzondere gelegenheid geven de WCRC en de LWF in aanwezigheid van vertegenwoordigers van de gehele kerk een gezamenlijk getuigenis. Dit ‘Wittenberg-Getuigenis’ borduurt voort op de stappen naar eenheid die door onze lid-kerken genomen zijn en op de theologische gesprekken die we gevoerd hebben. Nu plukken we daarvan de vruchten” aldus dr. Jerry Pillay.
Ook voor de Protestantse Kerk in Nederland is dit ‘Wittenberg-Getuigenis’ van groot belang. Sinds 2004 komen in onze kerk de lutherse en gereformeerde traditie samen. Met ‘ familiebanden’ in beide tradities en organisaties zijn wij blij met dit getuigenis. Als Protestantse Kerk dringen wij al vele jaren aan op nauwere samenwerking. Komend uit de Reformatie staan we als lutheranen en gereformeerden zeer dicht bij elkaar. Bovendien is het goed om krachten te bundelen. Deze ontwikkeling past helemaal in Kerk2025, de beweging die de Protestantse Kerk in Nederland maakt.
De kerkdienst in Wittenberg droeg het thema: ‘Witness to the Unity of the Church’. Aan het einde van de dienst werden nog enkele oecumenische groeten uitgesproken. Kardinaal Farell bracht de hartelijke groeten en beste wensen van paus Franciscus over. Hij onderstreepte het belang van de gezamenlijke verklaring over de rechtvaardigheid. Ook dankte hij de gereformeerden voor het accent op de gerechtigheid.
Al met al was het een heel bijzondere en feestelijke bijeenkomst in een afgeladen Stadskerk van Wittenberg, 500 jaar nadat Luther, zoal het verhaal gaat, zijn stellingen spijkerde op de deur van de Slotkerk, een paar honderd meter verderop.
Na dit inspirerende en indrukwekkende bezoek aan Wittenberg wachten nog twee vergaderdagen. De verkiezing van nieuwe leden voor de Counsel, inclusief een nieuwe president, en het vaststellen van de slotverklaring zijn de belangrijkste agendapunten.
Onze hoop is dat deze assemblee bijdraagt aan de voortgaande reformatie van onszelf en van de kerk opdat deze wereld (iets meer) ’theatrum gloria Dei’ (theater van Gods glorie; Calvijn) zal zijn.
René de Reuver, scriba Protestantse Kerk en gedelegeerde namens de PKN naar de assemblee
Jan Gerd Heetderks, gedelegeerde namens de PKN naar de assemblee
Foto’s: impressie van één van de vieringen (foto’s WCRC)