Er komt een nieuwe vereniging van kerken. Het staat in officiële uitspraken van tenminste één van de kerken. De synode van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt heeft afgelopen vrijdag officieel uitgesproken te willen toewerken naar een eenwording met de Nederlands Gereformeerde Kerken.
De uitspraak geeft daarmee een concreet vervolg aan een mentaal gevoelen dat al veel langer rondgaat, zowel in de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt als bij de Nederlands Gereformeerden. Al in 2010 schreef de Nederlands-gereformeerde ds. Jan Mudde in het informatieboek van zijn kerk, dat de tussenmuur tussen zijn kerk en die van de vrijgemaakten moest worden afgebroken. Hij noemde toen de datum van 31 oktober 2016 als concreet moment. ‘Als het gaat om de omgang met de Heilige Schrift en de confessie, de organisatie van het kerkelijke leven en de liturgie, moet gezegd worden dat er van wezenlijke verschillen geen sprake meer is’, schreef hij bij die gelegenheid. Mudde koos voor de genoemde datum, omdat precies zestig jaar daarvoor een open brief was gepubliceerd die uiteindelijk tot de scheiding van de twee kerken had geleid.
De synode van de vrijgemaakten heeft afgelopen vrijdag de opdracht gegeven toe te werken naar eenwording. In 2020 moet de volgende synode daartoe besluiten nemen, terwijl de synode van de 2023 dat besluit in tweede lezing moet bekrachtigen, aldus de kranten Reformatorisch Dagblad en Nederlands Dagblad, die beide de kerkelijke ontwikkeling nauwgezet volgen.
Zoals altijd in protestantse kring is er ook ruimte in de pers voor mensen die zorg uitspreken over de genoemde besluiten. In onder meer het Friesch Dagblad kwam de vraag aan de orde of het de vrijgemaakten zal lukken om de onderlinge eenheid te bewaren. Die eenheid staat onder spanning, niet eens zozeer door de toenadering met de Nederlands-Gereformeerden, maar door een eveneens genomen besluit vrouwen toe te laten tot de diverse ambten. De Nederlands-Gereformeerden openden al eerder ruimte voor vrouwen om ambten ‘binnen het vierkant’ uit te oefenen.
Eline Kuijper schrijft in het ND dat de ontwikkeling vooral te danken is aan een mentale omslag bij de vrijgemaakten. Men opereert minder vanuit het centrale gezag en biedt meer ruimte voor de lokale kerkelijke gemeenschap. ‘En lokaal zijn vrijgemaakten niet meer overal hetzelfde, zoals ze tot in de jaren tachtig waren. Zowel in uitingsvormen als inhoudelijke overtuigingen mogen verschillen bestaan’. Besluiten, zoals de opening voor vrouwen in het ambt, worden dan ook niet centraal doorgezet, maar men beslist lokaal of men vrouwen ruimte biedt in het ambt of niet.
De Raad van Kerken in Nederland voert al jarenlang gesprekken met de zogenaamde drie G-kerken. Het gaat dan om de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt, de Nederlands Gereformeerde Kerken en de Christelijke Gereformeerde Kerken. De gesprekken verlopen in een constructieve sfeer. Het is de bedoeling om elkaar dit najaar in breder verband te ontmoeten om de ervaren saamhorigheid uit te bouwen. Samenwerking binnen de Raad van Kerken kan ook voor de drie G-kerken aantrekkelijk zijn, onder meer omdat interne accenten die er te vinden zijn binnen de drie G-kerken op een eigen wijze ook bij andere kerken terug te vinden zijn. Over de mogelijkheden voor vrouwen in het ambt wordt bij voorbeeld binnen de lidkerken van de Raad van Kerken verschillend gedacht. Het onderlinge verschil staat verdere samenwerking allerminst in de weg. De drie G-kerken doen al aan allerlei oecumenische activiteiten mee, zoals de Kerkproeverij en het Knooppunt Kerken en Armoede.
De Gereformeerde Kerken vrijgemaakt geven het bericht over de vereniging met de Nederlands Gereformeerden als volgt weer op hun eigen officiële website:
Synode geeft opdracht voor fusie met NGK
Twee weken geleden zette de synode een grote stap naar kerkelijke eenheid met de Nederlands Gereformeerde Kerken (NGK) met het aannemen van het besluit:
a. met diepe vreugde op te merken dat God ons het geschenk van hernieuwde geestelijke eenheid geeft met onze broers en zussen van de NGK, waardoor ook aan volledige kerkelijke eenheid in de nabije toekomst gewerkt kan worden;
b. de uitnodiging van de NGK voor een gezamenlijke vergadering van deze synode met de Landelijke Vereniging, gericht op hereniging, te aanvaarden;
c. deputaten op te dragen om:
alles te doen wat nodig is om een zo spoedig mogelijke hereniging van de kerkverbanden voor te bereiden;
in samenwerking met de CCS, waar mogelijk en gewenst, het proces van herstel en verzoening op plaatselijk niveau te stimuleren en te ondersteunen.
Dat besluit maakte het nodig de andere besluiten nog weer te controleren en waar nodig te corrigeren op deze nieuwe werkelijkheid. Deze kwamen 30 juni 2017 weer aan de orde. In de eerste ronde kwamen inhoudelijke vragen over de besluitvoorstellen en verduidelijkingsvragen over de gevolgde procedures aan de orde, die door deputaten, de voorzitter van de synodecommissie en de voorzitter van het moderamen werden beantwoord. In de tweede ronde bleek, dat de beantwoording afdoende was hetgeen zich vertaalde in de uitslag: 30 stemmen voor en 1 tegen. De preses sprak een dankwoord en benadrukte, dat de dank vooral uitgaat naar onze hemelse Vader.
De besluiten inzake het Contact Orgaan Gereformeerde Gezindte (COGG) en de Kerkproeverij (‘Back to Church Sunday’)
Foto: Synodeleden van de GKV (website GKV)