Met het uitslijten van het toerustingsapparaat van de kerken in Nederland ontstaat er langzaam maar zeker een groeiende markt voor zzp-ers die gemeenten en parochies helpen op momenten dat het kerkelijk leven even door een dal geholpen moet worden. Soms stagneert de samenwerking tussen een voorganger en een organist; dan weer zit er zand in de motor van een parochiebestuur of kerkenraad. In dergelijke gevallen kan men een beroep doen op iemand als Janny Wiltjer – Lusseveld, gecertificeerd mediator, of op één van haar collega’s verbonden aan het Platform Church Mediaton.
Het platform bestaat inmiddels tien jaar. Het is breed samengesteld: van rooms-katholiek tot gereformeerd vrijgemaakt en van vrijzinnig protestant tot christelijk-gereformeerd. In de Protestantse Kerk is de ruimte voor de zelfstandigen toegenomen, zeker nu er een nieuwe bezuinigingsslag is geweest, waarbij afscheid is genomen van de gemeenteadviseurs, ooit het paradepaardje van de toen nieuwe dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk.
Mediation, zo staat in een recent verschenen bundel uitgebracht in het kader van tien jaar platform, is het samen oplossen van een conflict of meningsverschil. Een mediator helpt de partijen bij het vinden van een oplossing. Het grote verschil met een rechter of arbiter is, dat de mediator geen standpunt inneemt. Een mediator verschilt ook van wat je in de protestantse kringen de visitator noemt. Visitatoren komen periodiek op huisbezoek (reguliere visitatie) of komen om een probleem op te lossen (bijzondere of buitengewone visitatie). Bij het signaleren van knelpunten bij een gewone visitatie kan men naar een mediator verwijzen, die partijen vaak weer on speaking terms brengt. Bij een bijzondere of buitengewone visitatie is dat punt van samenwerking en een win-win-situatie vaak al voorbij en is de inzet van een mediator minder voor de hand liggend.
Een mediator werkt vanuit verschillende principes: er is sprake van vertrouwelijkheid, van meerpartijdigheid, van neutraliteit en van vrijwilligheid. De mediator wordt betaald op uurbasis en dat kan in de orde van grootte liggen van zo’n 75 euro excl. BTW. Het bedrag is te overzien als je je de kosten realiseert die gemeenten en parochies moeten maken als conflicten te diep zijn ingesneden om nog soepel met gesprekken opgelost te kunnen worden. Je zou de onderlinge stroomlijning dan ook kunnen zien als een vorm van periodiek onderhoud, waarvoor men ook wel het woord ‘teamcoaching’ hanteert om aan te geven dat er niet per se sprake hoeft te zijn van verstoorde verhoudingen om zich in te zetten voor verbetering van de onderlinge samenwerking.
De bundel ‘Geloven in Mediation’ (verschenen onder redactie van J. Cor Schaap, Cor Hoogerwerf en Tom Rijken) laat ook vormen van bijzondere mediation zien. Eén zo’n vorm is pastorale bemiddeling in de laatste levensfase; we halen dat onderdeel hier naar voren omdat de laatste levensfase een speerpunt is in het beleid van de Raad van Kerken. Jan Peter Verstege schrijft over dat onderdeel. Hij heeft als pastoraal begeleider diverse malen meegemaakt dat mensen op hun ziekbed graag nog zaken willen uitpraten, iets goed willen maken, vergiffenis vragen. ‘Gedachten komen op die zich niet laten wegstoppen in allerlei activiteiten of gesmoord willen worden in een extra glas wijn’. Het voorbeeld maakt duidelijk hoe belangrijk het is dat de groep van mediators interconfessioneel is samengesteld. Iedere denominatie kent immers zijn eigen vanzelfsprekendheden.
Eén van de mediators uit doopsgezinde kring, Tom Rijken, citeert aan het einde van zijn bijdrage aan de bundel Marinus van den Berg. Het gaat over vergeving. Hij schrijft:
Vergeven is niet vergeten
vergeven is geen moeten
vergeven kan niet worden opgelegd.
Vergeven is een geschenk
duur en kostbaar.
Wie meer van churchmediation wil weten, kan de website bezoeken: http://churchmediation.nl/
Foto: Janny Wiltjer-Lusseveld overhandigde de Raad van Kerken een presentexemplaar van de recent verschenen lustrumbundel