Standpunten, meningen, ze komen niet uit de lucht vallen. Ze moeten gevormd worden. Je moet studeren en discussiëren en aftasten of je tot één mening kunt komen. Dat proces zie je als het goed is overal, en dus ook bij de kerken.
De 416e vergadering met alle lidkerken van de Raad van Kerken deze woensdag de 14e kende geen kant en klare besluiten. Het was vooral taaie stof voor de afgevaardigden waar ze één en andermaal doorheen moet werken. Zo werd er opnieuw gediscussieerd over het begrip kerk (verstaan we als verschillende christelijke kerken daar wel hetzelfde onder) en werd ook het behoedzame gesprek over de situatie in het Midden-Oosten voortgezet.
De Wereldraad van Kerken wil graag van alle aangesloten en meewerkende kerken weten, wat verstaan jullie onder het begrip kerk. Reden om als Raad van Kerken in Nederland onderling het gesprek aan te gaan. Dick Akerboom van de Beraadgroep Geloven en Kerkelijke Gemeenschap deed de aftrap. Hoe ziet elk van de lidkerken van de Raad de andere lidkerken? Zijn er onder de lidkerken kerken die zich beschouwen als volmaakte kerk en de anderen als onvolmaakt? In hoeverre kunnen wij als kerken elkaar herkennen als leden van die ene gemeenschap van Christus?
Vragen waar niet alle lidkerken zomaar ja en amen op zeggen. Dan gaat de geschiedenis een rol spelen en alles wat al bestudeerd is. Vooralsnog, zo werd opgemerkt, werken we in de plaatselijke gemeenten met veel verschillende christelijke kerken. De doop, het sacrament dat veel kerken wederzijds erkennen, is al een hele stap op weg naar eenheid. Als kerken verenigd in de Raad een gezamenlijk getuigenis afleggen over een ethische kwestie, is dat voor sommige kerken meer een teken van eenheid, dan een gezamenlijk sacrament. De gevoelde eenheid van de kerken, dat zij samen staan voor het christelijke getuigenis, daar gaan het om, zo werd opgemerkt. En: ‘wij zijn geen van allen volledig kerk, zolang de andere kerk er ook nog is.’ Moet je het echt over alles één zijn voordat je gezamenlijk hetzelfde verstaat onder het begrip kerk, of is het voldoende als we zeggen, ik kan mij erin vinden, hier kunnen we samen mee op weg gaan.
Voorzitter Dirk Gudde van de Raad vatte de discussie als volgt samen: ‘Basislijn kan zijn dat, als we uitgaan van de kerk als mysterie en als geschenk van God, we daar vanuit nadenken over wat de zichtbare eenheid van kerken kan betekenen. Zichtbare eenheid die op veel manieren benaderd kan worden. Eenheid gaat niet alleen over structuur of over sacramenten of ambten, maar ook over hoe je samen optrekt naar buiten toe.‘ Het gesprek over het verstaan van het begrip kerk, wordt door de Raad voortgezet en wordt gevoerd aan de hand van het rapport ‘The Church’ van Faith and Order van de Wereldraad. Het gesprek in deze vergadering werd gevoerd naar aanleiding van het eerste hoofdstuk, over de eenheid in kerkbesef.
En toen stonden Israël en Palestina weer op de agenda van de Raad. Een onderwerp waar kerken van oudsher bij betrokken zijn, door de onopgeefbare verbondenheid met het Joodse volk, maar ook verbondenheid met Palestijnse christenen, en met mensen die slachtoffer zijn van het steeds weer oplaaiende geweld. De meeste lidkerken van de Raad hebben contacten in Israël en Palestina, hetzij via de eigen kerkgenootschappen, hetzij via hulporganisaties. Uit het gesprek in de Raad bleek dat sommige kerken terughoudend zijn met het spreken over deze kwestie. Preses Karin van den Broeke van de Protestantse Kerk vertelde dat de PKN zo ongeveer na elke uitspraak over deze precaire kwestie veel kritiek krijgt. Dat zou ertoe kunnen leiden dat je als kerk(en) niets meer doet, maar dat is niet de bedoeling. De Raad van Kerken is betrokken bij het Overleg Joden, Christenen en Moslims (OJCM). Een initiatief van een op vriendschap steunende groep Nederlanders die in de publiciteit treedt als er spanning optreedt in de relatie tussen de drie godsdiensten. De Raad meent dat werken met en vanuit dat overleg een goede route voor de gezamenlijke kerken is om op gepaste wijze aandacht te vragen voor het steeds oplaaiende conflict tussen Israël en Palestina.
De Raad nam aan het einde van de vergadering afscheid van ds. Wim Altink. Hij heeft als voorzitter van de Zevende-dag Adventisten vele jaren zitting gehad in de plenaire Raad. Hij is opgevolgd door ds. Rob de Raad.
Impressie: Teun-Jan Tabak
Foto’s:
1. Mgr. Joris Vercammen in gepeins verzonken
2. Ds. René de Reuver steekt de kaars aan bij de gebedssamenkomst
3. Voorzitter Dirk Gudde geeft ds. Wim Altink een tastbare herinnering aan de jaren dat hij vanuit de Zevende-dags Adventisten lid was van de Raad van Kerken