De Wereldbond van Gereformeerde Kerken (WCRC) komt bijeen van 29 juni tot 7 juli 2017. Zoals te doen gebruikelijk krijgen dergelijke ontmoetingen een Engelse oneliner als thema mee: Living God, renew and transform us. De bijeenkomst die hoofdzakelijk in Leipzig wordt gehouden is ingekleurd door het 500 jarig jubileum van de Reformatie.
Er is inmiddels een boek uitgebracht ter voorbereiding van de zevenjaarlijkse raadsvergadering. Daarin zijn Bijbelstudies, theologische essays en liturgische elementen opgenomen. Chris Ferguson, algemeen secretaris, legt in de inleiding uit, dat men wil spreken over de Reformatie vanuit de tegenwoordige uitdagingen. Hij noemt daarbij drie concrete terreinen die aandacht verdienen: de economie, de ecologie en de gendervragen.
Voor de 80 miljoen protestanten, die elkaar via hun kerkelijke vertegenwoordiging in Leipzig ontmoeten, is de verklaring van Accra uit 2004 een belangrijke mijlpaal. Ferguson grijpt er op terug en zegt: ‘De veranderde situatie in de wereld en de intensiteit van de dreiging helpen ons de bewering van de Confessie van Accra uit 2004 te herkennen dat we leven in een schandalige situatie, en de situatie is sinds 2004 alleen maar erger geworden. Vooral de stevige verbinding tussen de menselijke en sociale onrechtvaardigheid en de schade aan de schepping kan worden herleid naar ons huidige economische bestel’.
Ferguson meent dat de Verenigde Naties een framewerk in stand houden waarbij men wel zoekt naar verfijningen, maar voorbijgaat aan het feit dat er een heel ander economisch en politiek bestel moet komen. Zowel de Confessie van Accra als het rooms-katholieke Laudato Si’ laten de link tussen het huidige neoliberale marktsysteem en de ecologische destructie duidelijk zien. Ferguson citeert Naomi Klein die zegt: ‘Klimaatverandering gaat niet over carbon, maar over kapitalisme’.
Boesak
Allan Boesak, de theoloog die zijn opleiding kreeg in Kampen en die zich inzette voor de Zuidafrikaanse democratie heeft een bijdrage aan de bundel geleverd. Aanhakend bij de Belijdenis van Accra spreekt hij over het schandaal van een wereld, waar in 2008 een financiële crisis is opgelost, waarbij 94 procent van de financiële inspanning om de situatie te repareren ten goede is gekomen aan 1 procent van de bevolking. ‘De armen zijn arm gebleven en zijn zelfs armer geworden. Er is sprake van een schandalige situatie in de wereld’. Hij hekelt ook de teruggang in 2014 van de bijdragen van voedselpakketten voor de armen in de VS, waarop 8,7 miljard dollar is bespaard. In hetzelfde jaar was er in oktober wel ineens 18 tot 22 miljard dollar beschikbaar om mee te doen met de oorlog in het Midden-Oosten. En in een land als Zuid-Afrika wordt iedere 6,2 minuut een vrouw verkracht, in de Verenigde Staten iedere 36 minuten. ‘Er is sprake van een schandalige situatie in de wereld’, aldus Boesak.
Met name bij de Bijbelstudies komen enkele vrouwen aan het woord, die de vragen van gender en ambt bespreken. Hyeran Kim-Cragg wijst op de relationaliteit in het scheppingsverhaal, waarbij man en vrouw elkaar aanvullen. Zij noemt met ere de vrouwen die die benadering ook doorvertalen naar een ambtelijke verantwoordelijkheid voor vrouwen. De Amerikaanse Phoebe Palmer (1807-1874) en de Koreaanse Jeong-Shin Yang (de eerste geordineerde vrouw in de Presbyteriaanse Kerk van Korea in 1977) zijn daar voorbeelden van.
Delegatie
Vanuit Nederland gaan naar de bijeenkomst in Leipzig: ds. Karin van den Broeke, dr. René de Reuver, dr. Heleen Zorgdrager, drs. Rommie Nauta, ds. Jacobien de Jong en een jongere onder de dertig. Dr. Bas Plaisier en ds. Jan-Gerd Heetderks zijn so wie so aanwezig, respectievelijk in hun functie als vice-voorzitter van de wereldbond en als voorzitter van de Europese afdeling.
Lutheranen
Hoewel de gereformeerden en de lutheranen bijna een een-eiige tweeling zijn, zit er altijd nog wel wat spanning op de draad tussen deze twee kerkfamilies. In Nederland zijn lutherse kerk en twee calvinistische kerken vreedzaam in elkaar geschoven tot de ene Protestantse Kerk in Nederland. Maar ondanks verwoede pogingen van de PKN op het internationale forum is die ineenschuiving internationaal allerminst vanzelfsprekend.
Dat heeft ook wel iets te maken met de oriëntatie van de lutherse kerken in enkele noord-Europese landen. Ze vormen daar een meerderheid en verschillende vertegenwoordigers zijn meer gericht op de erkenning van het bisschopsambt en de eucharistische gastvrijheid dan op de verbroedering met de sobere gereformeerden.
De verklaring van de lutherse kerk en de rooms-katholieke kerk over de rechtvaardigmaking uit 1999 keert wel terug in de besprekingen van de WCRC. Verwacht wordt dat men net als de Methodisten een tekst zal aannemen waarin men het belang van de tekst onderstreept en beaamt met enige gereformeerde accenten daaraan toegevoegd. Er komt ook een Wittenbergverklaring waarin de lutherse traditie (LWF) en de gereformeerde traditie (WCRC) hun onderlinge verbondenheid uitspreken.
Foto’s: illustraties uit de bundel ‘Living God renew and transform us’