Jaar van barmhartigheid

Mensen die deze zomer hun vakantie doorbrengen in rooms-katholieke landen, merken ongetwijfeld dat de paus een jaar van barmhartigheid heeft afgekondigd. Waar je in Nederland het embleem op diverse plaatsen tegenkomt – op de website van het bisdom Groningen – Leeuwarden tot de entree van de Amsterdamse Nicolaasbasiliek – daar merk je dat er in het buitenland ook volop aandacht is voor het sociale karakter van de kerk. Hieronder een indruk uit Sevilla in Spanje.

Als je in Sevilla de grootste gotische kerk ter wereld binnengaat, zo is duidelijk uit een oorkonde van het Guinness Book of Records, merk je al snel dat een deel van de kerk speciaal is ingeruimd als expositieruimte. De initiatiefnemers hebben het initiatief van de paus vertaald in uitleg en illustratie bij wat de paus voor ogen staat; ze hebben er een subthema aan toegevoegd: ‘Het gezicht van de barmhartigheid’, of zoals dat in het Latijn wil heten: ‘Misericordiae Vultus’.

De tentoonstelling bestaat uit zes onderdelen, waarbij de Spanjaarden het thema aangrijpen om elementaire kennis van bijbel en geloof uit te dragen. Als bezoeker word je langs de volgende onderdelen geleid:
1. De sacramenten;
2. Gods barmhartigheid in de schepping;
3. Jezus Christus het gezicht van Gods barmhartigheid;
4. De kerk als instrument van Gods barmhartigheid;
5. De moeder van de barmhartigheid;
6. Een appel aan je eigen geweten.

In één van de kapellen is het thema van het eigen geweten toegelicht met een diaklankbeeld van wat je zelf zou kunnen doen. Je kunt – blijkens de foto’s – mensen helpen bij het oversteken of geld geven aan de missie in andere landen. De fotoreeks brengt alle werken van barmhartigheid, zoals ze in Matteüs te vinden zijn, in beeld. Van het bezoek aan de gevangenen tot het helpen van de zieken. In een andere kapel staat een video te zoemen, waarop de Spaanse kerkleiding uitleg geeft bij het thema van de barmhartigheid in bij kerkmensen vertrouwde woorden en begrippen. Het is opvallend hoeveel mensen de moeite nemen om het diaklankbeeld en ook de video tot het einde toe te beluisteren en bekijken.

Over de zes thema’s is goed nagedacht. Dat voel je als bezoeker direct. Wie met oecumenische vragen binnenkomt, voelt zich aangetrokken om teksten te lezen die met de kerk te maken hebben. Hoeveel ruimte laat men op zo’n internationaal forum als de kathedraal van Sevilla voor andere kerken? De organisatie schrijft: ‘De Kerk moet het tot een van haar principiële plichten rekenen, in iedere periode van de geschiedenis en zeker in deze moderne tijd, het mysterie van de barmhartigheid te proclameren en te introduceren in het leven; het mysterie is geopenbaard in Jezus Christus. Hij is er niet alleen voor de Kerk zelf als de gemeenschap van de gelovigen maar voor alle menselijkheid’.

De uitvergroting van het thema van de barmhartigheid is aan de benadering van paus Franciscus te danken. Uit de keus van het werk in het tentoonstellingsgedeelte blijkt dat er veel materiaal (schilderijen, kleden, kelken) aanwezig is wat de kerk toch al in eigendom had, maar wat dankzij het thema in een diakonale context letterlijk dienst doet. 

Foto’s:
1. Foto’s uit het diaklankbeeld met werken van barmhartigheid, te beginnen bij hongerigen te voeden; 
2. Vreemdelingen huisvesten;
3. Gevangen bezoeken;
4. Misschien gaat het wat ver om het als illustratie van ‘zieken verzorgen’ te noemen, in ieder geval is het wel een toepassing die men maakt in de kerk van Sevilla bij de werken van barmhartigheid;
5. De deur gaat open.