Brexit en oecumene

Ds. Karin van den Broeke is lid van het Centraal Comittee van de Wereldraad van Kerken, en is een van de Nederlanders die op dit moment in Trondheim vergadert. Ze geeft hieronder haar indruk weer van de bijeenkomst vrijdag 24 juni.

Tijdens de vergadering van het Central Committee van de Wereldraad van Kerken in Trondheim, Noorwegen, komt de uitslag van de stemming in Groot-Brittannië binnen. Precies op de dag dat volop over Unity gesproken wordt.

Het heeft iets vreemds, om in een oecumenisch wereldwijd verband samen te zijn, terwijl het bericht binnenkomt dat de Britten, met een kleine meerderheid, gestemd hebben om de Europese Unie te verlaten. Oecumenische verbanden worden gevormd door mensen die zoeken naar eenheid, naar verbondenheid, naar inclusieve samenlevingen. Het ‘nee’ van Groot-Brittanië tegen Europa lijkt daar haaks op te staan. De eerste reacties die ik om me heen hoor, weerspiegelen mijn eigen gevoel. Verdriet om een Europese droom die lijkt te verbrokkelen, verslagenheid door grote gevoelens van onzekerheid over de waarden die gedeeld worden in het Verenigd Koninkrijk.

Als ik op Twitter kijk, zie ik iets vergelijkbaars terug in mijn tijdlijn. Verbazing, vervreemding, afkeuring. Het duurt even voordat het gesprek over de Brexit officieel onderwerp van gesprek wordt tijdens de vergadering van het Central Committee. Wrang genoeg is ‘Unity’ juist deze morgen onderwerp van gesprek. Eenheid van kerken, eenheid in Christus, eenheid ten dienste van de mensheid en de schepping. Het kan dan ook niet anders dan dat, nadat de voorbereide presentaties besproken zijn, de vraag hardop gesteld wordt hoe de Wereldraad van Kerken zal reageren op deze beslissing van het Britse volk.

Het doet me goed dat dat een genuanceerd gesprek oplevert. Er klinkt meer dan alleen maar veroordeling. Er klinkt de opdracht om de stemming van het Britse volk te respecteren, dat is immers democratie. Er klinkt de wens om in héél Europa opnieuw grondig na te gaan hoe we aan christelijke waarden als solidariteit, gelijkwaardigheid, verzoening en barmhartigheid gestalte kunnen blijven geven.

En in die zin past het gesprek over de Brexit eigenlijk ook weer heel mooi in het gesprek dat over Unity gevoerd wordt. Want ook het gesprek over de eenheid van kerken is geen eenvoudig gesprek. De vraag klinkt wat het eigenlijk betekent om kerk te zijn. En al pratend wordt duidelijk hoe sommigen teruggrijpen op de vroege kerk om met een zoekontwerp vanuit de geschiedenis te duiden wat kerk is, terwijl anderen de Heilige Geest proberen te ontdekken in de ontwikkeling die kerken doorgemaakt hebben. Binnen het geuite verlangen naar eenheid is een diversiteit aan opvattingen te vinden over ambt en sacrament. Woorden geven aan wat geloof betekent lijkt minder moeilijk dan te beschrijven wat ‘kerk’ nu precies is.

Stellig klinkt de oproep om in elk geval al die verschillende visies te blijven delen, vanuit het vertrouwen dat alleen al in dat delen iets zal blijken van de eenheid, de heiligheid, de katholiciteit en de apostoliciteit van de kerk.

Die houding moeten we ook als Europese burgers maar aan zien te nemen: blijvend in gesprek, opdat we ons – ondanks veel verschillen – blijvend met elkaar verbonden weten.

Karin van den Broeke

Foto’s
1. Karin van den Broeke in de straten van Trondheim
2. De preses van de PKN tijdens een vergadering van het Centraal Comittee (voor ieders gemoedsrust: het ging niet over Brexit, toen ze zo lachte)

Er zijn meer stukjes geschreven over de bijeenkomst van het Centraal Comittee in Trondheim.
Klik hier voor een bijdrage van Kees Nieuwerth over de pelgrimage van gerechtigheid en vrede
Klik hier voor een bijdrage van Klaas van der Kamp over de uitnodiging voor Amsterdam 2018
Klik hier voor een wandelgangenverhaal van Klaas van der Kamp met Frank Chicane