Den Haag kleurde vrede zondag. Het was vooral te danken aan het ingenieus in elkaar vlechten door Pax van verschillende vredesactiviteiten. De honderden bezoekers van de WalkofPeace konden daardoor ineens in de Paleistuin belanden tussen lachyoga, zenmeditatie en bailong ball, een Chinese racketsport. En via de groep van Just Peace kon men weer belanden in een meditatief vredesconcert. En Pax had bij elk van de evenementen een eigen boekje laten maken met daarop de logo’s van de gelegenheidscoalities. De WalkofPeace met de kerken, peace in the Park met humanisten en Just Peace met onder meer Unicef.
De WalkofPeace begon bij Station Hollands Spoor. Dankzij het mooie weer verzamelde zich al 
ruim voor aanvang een groep mensen, die tot enkele honderden zou uitgroeien. Pax had voor een inschrijftent gezorgd, het Leger des Heils zorgde voor een krentenwigge en soep; er speelde een trio vrolijke muziek die het najaarszonnetje inleidde dat zijn stralen zou uitgieten over de hele tocht. De wethouder deed de eerste groep uitgeleide en via diverse religieuze en symbolische plaatsen zou men uiteindelijk bij het Museon belanden, achter het standbeeld van Nelson Mandela met de titel ‘Long walk for peace’.
Voor de deelnemers was het nog een hele tippel. ‘Een pelgrimage is een weg naar buiten’, had Edwin Ruigrok uitgelegd in het boekje dat de deelnemers kregen, ‘met aandacht voor vreedzame samenlevingen en voor mensen in gewelddadig 
conflict, zoals in Syrië en Irak. Het is ook een weg naar binnen, naar ons innerlijk en de stilheid in onszelf. Uiteindelijk is het een weg van verandering. We hopen dat de wandeling iets met je doet!’
Een eerste halte vormde de moskee in de Chinese wijk. Het duurde niet lang of gemotiveerde pelgrims waren in gesprek met gebedsklare moslims. Een bijzondere moskee is het, omdat het gebedshuis, zoals de gevelsteen laat zien, ooit een Joodse synagoge was. Achter de Joodse letters bij de ingang gaat het gebed verder in het Arabisch. Bij vertrek kregen de memsen een roos mee, die ze bij het Joodse monument verderop konden neerleggen. Via de eerste regels van de grondwet bij het Binnenhof ging het naar de 
paleistuin met de wensboom en het vredeslabyrinth. ‘Het heeft wel een hoog lief, lief, lief-gehalte’, zei een vredesloper uit de kerk, die nog net de man kon ontwijken die volgens een bordje op zijn buik gratis hugs uitdeelde.
De tocht ging via het Vredespaleis, de diverse ambassades, waaronder die van Irak, en het gymnasium van prinses Amalia naar het museumdeel van de stad. De algemene route stelde mensen in de gelegenheid de Atlantische muur in het museum te bekijken. Veel Hagenezen grepen de gelegenheid aan om er binnen te lopen en op die manier invulling aan hun vrije dag te geven. Wie even doorliep kon Hielke Wolters, werkzaam bij de Wereldraad in Geneve, horen spreken. Hielke benadrukte desgevraagd dat 
de pelgrimage dit jaar in veel westerse landen wordt ingekleurd door de duurzaamheid. Dat komt ook door de CO2-top die dit najaar in Parijs wordt gehouden. Wat hem betreft wordt volgend jaar de pelgrimage verder uitgewerkt met de vredesthematiek. De agenda van de Wereldraad is nu al sterk bepaald door de problemen in het Midden-Oosten (Irak en Syrië) en door conflicthaarden in Afrika ( bijvoorbeeld Sudan en Nigeria). Of er daarnaast ruimte is voor de theologie? ‘Jawel’, zei Hielke Wolters, ‘we denken dat het thema van het recht op hoop sterke papieren heeft’. Wat Hielke betreft zou je het een mensenrecht kunnen noemen.
Meer nog dan de toespraken zijn het de informele ontmoetingen die zo’n dag inkleuren. Zoals het 
verhaal van een van de jongvolwassenen, Een Quaker, die voor de Raad van Kerken de aftrap van het thema pelgrimage gaf in Amersfoort. Hij vertelde dat hij vier weken in Calais was geweest bij de vluchtelingenkampen. Op die manier gaf hij praktisch handen en voeten aan zijn verlangen naar vrede. Om zijn nek droeg hij een schroef aan een koordje. ‘Die heb ik gevonden bij de nieuwe afrastering die de Fransen bouwen, een tweede muur om de vluchtelingen tegen te houden’.
Hieronder volgt de tekst die Hielke Wolters uitsprak.
Walk of Peace – recht op hoop!
Veel mensen dromen van vrede. Geen angst meer voor bomaanslagen en geen onzekerheid dat je slachtoffer wordt van geweld. Veel mensen dromen van een plek waar je veilig kunt wonen en jezelf kunt zijn zonder gebukt te gaan onder levensbedreigende ideologieën of politieke regimes. Is er een plek waar je je kinderen kunt laten opgroeien in vrede?
De geschiedenis laat zien dat deze droom voor velen niet uitkomt. Wie zich verdiept in de geschiedenis van een land, leest verhalen over oorlogen, overwinningen en verliezen. De geschiedenis van de mensheid lijkt een geschiedenis van conflicten. Het heeft een grote symbolische waarde dat vandaag deze Walk of Peace langs het Vredespaleis is gegaan. Dit gebouw ademt het verlangen naar vrede. Het is gebouwd op de grote idealen van de 19de eeuw die stuk liepen op de harde realiteit van het begin van de 20st eeuw. Niet lang na de opening van dit prachtige gebouw brak de eerste wereldoorlog uit.
Vandaag worden veel conflicten in onze wereld geassocieerd met religie. Religieuze conflicten domineren het dagelijks nieuws. De Westerse media laat vooral het geweld van radicale Islamitische groepen zien: Al Quida, IS, Boko Haram, Al-Shabaab. Maar het geweld tussen religies beperkt zich niet tot deze terroristische groeperingen. Op veel plaatsen in onze wereld nemen spanningen tussen 
bevolkingsgroepen toe. In vele gevallen speelt religie een rol of wordt religie misbruikt voor economische of politieke doeleinden.
Vandaag groeit opnieuw ook het aantal ethnische conflicten. Rassenhaat is terug op de agenda. In de Verenigde Staten, maar ook in vele Europese landen, in Nederland, in deze mooie stad Den Haag. Lang dachten we dat we lessen hadden getrokken uit de strijd tegen slavernij en tegen apartheid. Lang dachten we dat kennis en morele groei ons in een andere tijd had gebracht. De spanningen rondom migratie hebben ons geleerd dat het nog steeds moeilijk is om multi-culturele verscheidenheid te accepteren als een normaal verschijnsel in een moderne samenleving. Nederland staat 
bekend als het land van de tolerantie. Hebben we ons gevoel voor tolerantie verloren? Zijn we zo onzeker over onze eigen identiteit geworden dat respect en veiligheid moet worden afgedwongen met geweld?
Ik werk bij de Wereldraad van Kerken in Genève (http://www.oikoumene.org/en). De Wereldraad werd in 1948 in Amsterdam opgericht als een van de belangrijkste drijvende krachten achter de oecumenische beweging. De oecumenische beweging wil de eenheid en samenwerking tussen kerken bevorderen. Dat is niet alleen een kerkelijke aangelegenheid. De samenwerking tussen kerken heeft een grote invloed op wereldwijde vredesprocessen.
De oecumenische beweging is vanaf het begin een 
vredesbeweging geweest. De oorspronkelijke betekenis van het Griekse woord oecumene is ‘de bewoonde wereld’. De beweging heeft zich altijd ingezet voor een bewoonbare wereld voor alle mensen, van welk ras, geslacht of politieke overtuiging dan ook. Daarom heeft de Wereldraad zich vanaf de oprichting gericht op vredesopbouw. De Wereldraad was een bruggenbouwer, direct na de tweede wereldoorlog tussen de Geallieerde landen en Duitsland, later tussen de nieuwe onafhankelijk landen in Azië, Afrika, Latijns-Amerika en de oude koloniale machten. Een bruggenbouwer tussen blank en zwart, man en vrouw, pleitbezorgers voor economische groei en voorvechters voor een duurzaam beheer van natuur en milieu. Het gesprek met vertegenwoordigers van andere religies is daarbij steeds belangrijker geworden.
Inter-religieuze dialoog en samenwerking is essentieel voor vredesopbouw. De rol van religies is altijd belangrijk geweest en de laatste jaren zelfs belangrijker geworden. Het aantal aanhangers van de grote godsdiensten zoals de Islam en het Christendom groeit. Dit is voor geseculariseerde landen als Nederland moeilijk te begrijpen. Religie lijkt in ons land een marginale betekenis te hebben. Religieuze leiders hebben weinig of geen invloed buiten hun eigen geloofsgemeenschap. Het is voor ons daarom moeilijk te begrijpen dat in grote delen van de wereld een patriarch, een aartsbischop, een moefti, een imam, een priester meer invloed heeft dan menig politieke leider.
De uitzonderingspositie die Nederland heeft in het wereldwijde religieuze landschap, heeft consequenties voor de rol die wij kunnen spelen in vredesopbouw. Mijn ervaring is dat in internationale debatten over vrede en veiligheid veel Nederlandse politici onvoldoende gevoel voor religie hebben om een effectieve rol te kunnen spelen.
Gezien het belang van de religieuze dimensie in conflictbeheersing en vredesopbouw heeft de Assemblee van de Wereldraad, in 2013 in Busan, Zuid-Korea, de kerken opgeroepen tot een pelgrimage van gerechtigheid en vrede (http://www.oikoumene.org/en/what-we-do/pilgrimage-of-
justice-and-peace). Een pelgrimage … niet een decennium zoals we in het verleden een brede campagne noemden. Een pelgrimage om aan te geven dat vrede een belangrijke geloofsdimensie heeft. Onze inzet voor gerechtigheid en vrede wordt vanuit ons geloof geïnspireerd. En we zullen dat geloof in de Allerhoogste hard nodig hebben om de lange tocht voor gerechtigheid en vrede vol te kunnen houden. Kunnen we deze eeuw oorlog als middel om politiek conflicten op te lossen uitbannen, net als destijds slavernij?
Veel kerken hebben dit voorstel voor een pelgrimage van gerechtigheid en vrede opgepakt. Als Wereldraad werken we nauw samen met kerken in conflictgebieden. Ik denk daarbij aan het werk dat wij doen voor conflictbeheersing en vredesopbouw in Zuid-Soedan, Nigeria, Egypte, Congo en 
Syrië.
Ook de Nederlandse Raad van Kerken heeft het idee van de pelgrimage opgepakt en ontwikkelt in de komende jaren allerlei initiatieven die gericht zijn op het bevorderen van gerechtigheid en vrede (http://www.raadvankerken.nl /pagina/3082/aanpak_pelgrimage). Deze Walk of Peace krijgt een vervolg!
Met onze Walk of Peace laten we zien dat geweld niet het laatste woord heeft. We geven uitdrukking aan ons geloof in een betere wereld. Een wereld van gerechtigheid en vrede. In veel conflictgebieden hebben mensen hun hoop op vrede verloren. Met deze Walk of Peace geven wij geven uitdrukking 
aan het fundamentele recht op hoop. Recht op hoop voor vrede in onze straat en in onze stad of dorp. Recht op hoop voor vrede op het werk en in de kring van familie en vrienden. Recht op hoop voor vrede wereldwijd!
Dr Hielke Wolters, Adjunct Secretaris Generaal Wereldraad van Kerken
Foto’s met impressies van de WalkofPeace:
1. Niet iedereen liep van de ene naar de andere pleisterplaats
2. Op een stukje vlag kon je je vredeswens schrijven
3. Bij de moskee nam je een roos mee
4. Bij het joodse monument legde je de roos in een cirkel
5. Een statement voor de nis naar Mekka
6. Bezoek uit Ierland
7. Bezoek uit Geneve
8. Onderling contact
9. Een grote bijdrage vanuit het Leger
10. Bezoek uit Irak
11. Een quaker die Calais bezocht
12. De wethouder opende de walk
13. Zen
14. Een getuigenis