Er moet een wereldwijde pelgrimsroute komen vanuit het idee dat alle mensen onderdeel zijn van dezelfde aarde. Die ambitie zit achter het initiatief ‘Walk of Wisdom’, dat zich onlangs tijdens een bijeenkomst van het Remonstrants Seminarie en het Arminius Instituut in Amsterdam mocht presenteren. Op 21 juni presenteert Walk of Wisdom zich aan een breder publiek. Dan vindt de opening plaats van een wandelroute in de regio Nijmegen aan de hand van een boek ‘Seizoenen van het Leven’, een hedendaags getijden- en pelgrimsboek, aldus de initiatiefnemers.
De Walk of Wisdom wil een eigentijdse pelgrimsroute aanreiken onafhankelijk van een religie, die draait om de ‘wijsheid van het leven’. Iedereen die bereid is na te denken over zijn ervaringen heeft tot de bron van die wijsheid toegang. Dat kan uitstekend tijdens een meerdaagse wandeling door de natuur, langs interessante halteplaatsen en in symbolische verbondenheid met andere pelgrims en de wereld.
De ambitie van de Walk of Wisdom is een wereldwijde pelgrimsroute vanuit het idee dat alle mensen onderdeel zijn van dezelfde aarde. Men begint klein met een pioniersroute van 136 kilometer rond Nijmegen. Hier worden in drie jaar tijd identiteit en onderscheidende rituelen ontwikkeld, waarna de route wordt uitgelegd naar de rest van de wereld met behulp van lokale partners.
De pelgrimsveter – om een voorbeeld van zo’n ritueel te noemen – is een leren schoenveter die pelgrims aan het begin van de route krijgen. De veter dient als bedelband: in elk van de 11 gemeenten langs de route kan de pelgrim een knijpringetje ophalen met de naam van de gemeente erin. Aan het eind van de route kan zo worden aangetoond dat de hele route is gelopen. Je kunt de veter hangen aan je tas, pols, nek of waar je maar wilt.
Aan het begin van de route krijgt elke pelgrim een knijpring met zijn of haar naam en het jaartal van de ‘walk’ erin. Deze vogelring dient als pelgrimspaspoort. De knijpringetjes zijn van plastic en worden in de toekomst gemaakt van zwerfafval dat wordt opgeruimd langs de route. Pelgrims die dat willen, kunnen onderling knopen of lintjes met elkaar uitwisselen.
De opening van de route is op 21 juni 2015 in de Nijmegen met de presentatie van Seizoenen van het Leven. In dit boek vertellen mensen over een belangrijke levenservaring of ze denken verder over een inspirerend citaat. Hun bijdragen worden afgewisseld door gedichten en miniaturen (minischilderijen) rond universele thema’s. Pelgrims die de route uitlopen, mogen een pagina aanleveren voor toekomstige uitgaven van het boek.
Catharsis
Het Arminius Instituut leverde met de studiedag een bijdrage aan het thema ‘Pelgrimage van Gerechtigheid en Vrede’ dat door de Wereldraad van Kerken is aangereikt voor kerken wereldwijd. Prof. dr. Christiane Berkvens – Stevelinck maakte als afgevaardigde van de Remonstranten, de assemblee van de Wereldraad mee in Busan. Zij was ook één van de belangrijkste inleiders tijdens de studiedag waarop de Walk of Wisdom zich presenteerde. In het blad Adrem van de Remonstranten wordt er verslag gedaan van haar inbreng.
Zij stelde de vraag hoe je pelgrimeren zou kunnen definiëren. De aanwezigen deden allerlei suggesties. De één sprak over ‘onderweg zijn’, ‘loskomen’, een ander maakte het romantisch tot een ‘door de akkers lopen’. Al snel benoemde men het verschil tussen ‘lekker een stuk lopen’ en zoiets als werkelijk pelgrimeren.
Berkvens-Stevelinck gaf zelf ook een definitie. Ze sprak over ‘catharsis, het moment waarop je kantelt als het ware naar iets nieuws’. Zij voegde daaraan toe: ‘Dat kan door lopen, dat kan door het aankomen bij een bepaalde heilige plaats, of een symbolische plek’. Berkvens – Stevelinck stond stil bij het dichter bij jezelf of dichter bij het goddelijke willen komen dat altijd bij pelgrimage een rol speelt. Ze benadrukte wel dat er veel debat bestaat of dat hem zit in het doel of in de weg. Zij stond, met Huizinga, ook stil bij de historische sensatie die een rol kan spelen bij pelgrimage. Als je in Jeruzalem plekken bezoekt waarvan je weet dat vóór jou vele anderen ze ook bezocht hebben, dan kan dat een grote indruk maken. Het kan je je verbonden doen voelen met die voorgangers. Het wordt zelfs in verband gebracht met een esthetische ervaring, die je alleen kunt kennen als je het ook doet. Zij vroeg zich tegelijkertijd af of deze dimensie nu in het geding is, waar men zich niet altijd meer van een bestaande traditie rond een pelgrimsoord bewust is.
Hoewel aan het einde van de bijeenkomst er een presentatie was van Walk of Wisdom, toonden volgens Adrem de bezoekers zich daaraan voorafgaand sceptisch over het verschijnsel van een ‘seculiere pelgrimage’. Zij dachten daarbij vooral aan een heidag van een bedrijf, of iets dergelijks. Er kan misschien wel een transformatie optreden, zo stelde men, maar omdat het niet betrokken is op iets hogers, iets transcendents, houdt iedereen toch reserves.
Maar wat zijn dan eigenlijk wel legitieme verschijningsvormen van een pelgrimage? Berkvens – Stevelinck rekte de mogelijkheden op, met een beschrijving van pelgrimage naar Ian Bradley: ‘Het verlaten van het dagelijks leven voor een reis op zoek naar geestelijk welzijn’. Dit maakte vele verschijningsvormen mogelijk. Als voorbeelden werden gegeven een minipelgrimage door het kerkgebouw, vredesdemonstraties, labyrinten, spirituele wandelingen, gebedstochten, een openluchtviering en virtuele pelgrimages.
(Naschrift: het verslag in Adrem is geschreven door Lucas van Heerikhuizen).
Foto’s:
1. Seculiere pelgrimage
2. Pelgrimsveter
3. Christiane Berkvens – Stevelinck op de voorgrond tijdens de assemblee in Busan