Symboliek in pelgrimage

Wie een programma op het Schotse eiland Iona volgt, maakt in de regel ook een dag mee waarop men een pelgrimage over het eiland maakt. De opzet kan aansluiten bij wat gemeenten in Nederland qua invulling nodig hebben voor een pelgrimage van gerechtigheid en vrede.

De werkgroep Vieren van de Raad van Kerken sprak woensdag 1 oktober over de pelgrimage. Ds. Gert Landman, de voorzitter, vertelde van ervaringen op Iona. Je loopt er als bezoeker een daglang over het eiland en op diverse plaatsen is er een halte ingebouwd. Er vindt een Bijbellezing plaats, er wordt een lied gezongen en een gebed uitgesproken. Als je bijvoorbeeld tegen een heuvel oploopt, lees je Psalm 121 over de ogen die opzien naar de bergen en die hulp verwachten. Als je op het strand komt, herinner je je hoe Columba als eerste zendeling het eiland betrad en de kloostergemeenschap stichtte. Het strand ligt vol keien. Je wordt uitgenodigd om twee keien op te rapen. Eén kei staat symbool voor het verdriet. De andere kei is symbool van het goede in je leven. Je wordt uitgenodigd om de kei van het verdriet zo ver mogelijk van je af te gooien in de zee; de steen van het goede neem je als kleinood mee naar huis. Er zijn veel verhalen van mensen die in het weggooien van de steen des aanstoots veel fysieke energie kwijt kunnen en kracht putten uit de symboliek.

Zoals men op Iona een pelgrimage uitzet, zo kan je natuurlijk ook in je eigen woonplaats een tocht uitzetten, aldus de teneur van de bespreking in de werkgroep. Iemand vertelde van een wandeling die men binnenkort maakt met een boswachter. Je kan met een groep een stop maken bij een dode boom, waarin allerlei dieren hun voedsel vinden. ‘Het restaurant van het bos’, noemt de boswachter dat. Na uitleg over de boom kan je de meer spirituele vraag aan de orde stellen in hoeverre mensen voedsel zijn voor anderen. Ervaringen wijzen uit dat bijna iedereen wel met een verhaal komt over iemand die is overleden, maar die toch voortleeft in de herinnering en die af en toe geciteerd wordt in het dagelijkse leven.

Je kunt op een zelfde manier allerlei voorwerpen die je op de tocht tegenkomt als symbool oppakken en er tekst en gedachten aan verbinden. Vruchten die je vindt, kunnen verbonden worden met de vrucht van je leven. Een plaats op een heuveltje waar wegen elkaar kruisen kan aanleiding zijn voor een gesprek over de levenslopen van mensen die in elkaar haken. Wie een dergelijke pelgrimage met een groep wil maken, moet eenvoudigweg het landschap op zich laten inwerken en momenten inbouwen die zich lenen voor verdieping middels een halteplaats.