Er hebben in totaal 75.000 kijkers naar de televisiebeelden gekeken van de dienst voor verdraagzaamheid en tolerantie op zondag 23 maart. Daarnaast hebben vele honderdduizenden de berichten gehoord die onder meer via RTL-Nieuws naar buiten werden gebracht. Ook de kranten berichten te voren en na afloop van de viering over het initiatief. Bijna alle reacties hebben een positieve grondtoon.
De kerkdienst evaluerend is het ook opvallend hoe snel de diverse partners elkaar hebben gevonden. Het kostte bijvoorbeeld weinig moeite om vertegenwoordigers van andere religies te laten deelnemen aan de lichtsymboliek aan het einde van de dienst. Bij dit artikel staat een foto uit de Stentor, waarin enkele Marokkaans/Nederlandse bezoeksters in gesprek zijn met een afgevaardigde van de Syrisch Orthodoxe Kerk. De verschillende organisaties en kerken weten elkaar gemakkelijk te vinden.
Die saamhorigheid is ook zichtbaar in de reacties op de ontwikkelingen in de gemeenteraadsverkiezingen. Jan Post Hospers, coördinator van het overleg vanuit de PKN: ‘Bij alle onrust over de uitspraken van Geert Wilders over de Marokkaanse Nederlanders, die in binnen- en buitenland veel onrust hebben veroorzaakt, hebben de vertegenwoordigers van het Contactorgaan Moslims en Overheid, het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap, het Nederland Verbond voor Progressief Jodendom en de Raad van Kerken onderling nauw met elkaar samengewerkt en elkaar ondersteund. Dit geeft een groeiend vertrouwen in de toekomst’.
Dan de teksten die men heeft uitgebracht. Het Centraal Joods Overleg:
Persbericht Centraal Joods Overleg verafschuwt uitlatingen Wilders
Het Centraal Joods Overleg (CJO) heeft met afschuw kennis genomen van de discriminerende uitlatingen van Geert Wilders tijdens zijn toespraak in Den Haag 19 maart jl. over Nederlandse medeburgers van Marokkaanse afkomst.
Als vertegenwoordiger van de Joodse Gemeenschap in Nederland nemen we met kracht afstand van zijn uitspraken.
De bij het Centraal Joods Overleg aangesloten organisaties zijn: Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK);Portugees-Israëlitisch Kerkgenootschap (PIK);Nederlands Verbond voor Progressief Jodendom; Federatie Nederlandse Zionisten (FNZ); Stichting Joods Maatschappelijk Werk (JMW); Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI);Nederlands Joodse Jeugd (NJJ) en Stichting Bij Leven en Welzijn (BLEW).
De verklaring van het Contactorgaan Moslims en Overheid luidt:
Nederland fluit Wilders terug
Met veel afschuw en ongeloof heeft de Nederlandse samenleving kennis genomen van de uitspraken van Geert Wilders over Marokkaanse Nederlanders en de manier waarop hij zijn toehoorders bespeelde op de verkiezingsavond. Zijn optreden heeft bij menigeen de rillingen over de rug doen lopen en roept bij velen associaties op met mechanismen van voor de Tweede Wereldoorlog. Gelukkig bewijst Nederland veerkrachtig te zijn en uit alle hoeken van het land is zijn optreden in rap tempo afgekeurd door duizenden burgers en organisaties.
Vrijheid van meningsuiting is een groot goed die alle burgers beschermd tegen onderdrukking van machthebbers. Wilders maakt van ons recht op vrijheid van meningsuiting een karikatuur en zijn recente optreden is een splijtzwam voor onze samenleving. Hij draagt bij aan de slechte naam van Nederland in Europa en de wereld. Zijn acties veroorzaken grote onrust in de samenleving en brengt ons land ook economische schade toe.
Het Contactorgaan Moslims en Overheid heeft gesproken met verschillende maatschappelijke, kerkelijke en joodse organisaties en is blij met alle initiatieven die gaande zijn. Het CMO vindt het belangrijk dat er een halt toegeroepen wordt aan Wilders discriminerende, racistische en uitsluitende optreden. Zowel in de politieke arena, de samenleving , als via de juridische weg. Het CMO doet een beroep op politici, maatschappelijke organisaties, prominenten en weldenkende burgers van ons mooie land om hier duidelijk hoorbaar en zichtbaar een grens te trekken.
De Raad van Kerken koos positie met de volgende tekst:
Verklaring bij de dienst van verdraagzaamheid en tolerantie
De Protestantse Kerk in Nederland heeft in samenwerking met de Raad van Kerken het initiatief genomen om een kerkdienst te houden voor verdraagzaamheid en tolerantie. Aanleiding zijn de ontwikkelingen rond de verkiezingen, waarbij we als kerken de waarden willen benadrukken die de Nederlandse samenleving een menselijk karakter geven. Daartoe past bezinning en gebed; allereerst gebed voor de nieuwe gemeenteraadsleden die gekozen zijn, op wiens schouders een zware verantwoordelijkheid rust in een tijd dat belangrijke taken van zorg en solidariteit van de landelijke overheid verschuiven naar de plaatselijke overheden.
We menen als kerken dat de volgende punten in het bijzonder om gebed vragen, nu we bij elkaar komen ten dienste van de samenleving dan wel lokaal als parochies, gemeenten en kerken samenkomen en in de voorbede ongetwijfeld aandacht zullen geven aan de verkiezingen en de verantwoordelijkheden die daaruit voortvloeien.
1. We bidden om goede zorg voor mensen die het moeilijk hebben, juist nu plaatselijke overheden daarin een eerste verantwoordelijkheid krijgen en de economische omstandigheden een teruggang laten zien;
2. We bidden om solidariteit op alle niveaus, solidariteit tussen generaties, tussen bevolkingsgroepen, richting vreemdelingen, juist nu politieke en maatschappelijke groepen het risico kunnen lopen in taal en keuzes onvoldoende alert te zijn op fundamentele rechten die alle bevolkingsgroepen ten deel behoren te vallen;
3. We bidden om sociale cohesie in een samenleving waarin participatie voor alle groepen onvoldoende vanzelfsprekend is, daarbij realiseren we ons dat de overheid daaraan een wezenlijke bijdrage moet blijven leveren, juist ten aanzien van dingen die je als individuen en groepen niet kunt verwezenlijken;
4. We bidden voor mensen die geen baan hebben en wel graag met betaalde arbeid een bijdrage aan de samenleving zouden willen leveren;
5. We bidden voor mensen wereldwijd die meer nog dan wij in Nederland weten wat armoede is, vervolging, gebrek aan onderling respect;
6. We bidden om onderlinge zorgvuldigheid naar elkaar als medeburgers, besef van waardigheid voor alle mensen; dat er geen bevolkingsgroepen worden gestigmatiseerd of buitengesloten; we denken daarbij aan autochtone Nederlanders en aan allochtone Nederlanders.
We erkennen dat niet je afkomst je waarde bepaalt, noch je ras, noch je huidskleur, noch je sekse, maar de bereidheid om de ander hoog te achten als schepsel dat van God het leven heeft ontvangen. Dat vraagt ook bij ons als mensen die zijn aangesloten bij een kerk steeds weer om hernieuwde verwondering en bereidheid ons te laten aanspreken en corrigeren door elkaar en door de Geest van God, die ons via zijn evangelie bemoedigt en troost.
We spreken uit dat we als christenen en als mensen van goede wil ons willen blijven inzetten voor het welzijn van alle medeburgers en voor een menswaardige samenleving. We realiseren ons dat we de samenleving alleen kunnen en willen bouwen in onderlinge verdraagzaamheid en tolerantie.
Foto: Archief van een bijeenkomst waar diverse religies zich presenteerden; op de foto de moslimbijdrage