Op 13 december jl. vond de jaarlijkse vergadering van de provinciale en regionale Raden van Kerken en oecumenische gedelegeerden plaats. Om de tafel zo’n 20 mensen die met overtuiging en enthousiasme ijveren voor de oecumene. Dat betekende in de eerste plaats een levendige uitwisseling van ervaringen met oecumene op provinciaal en lokaal niveau.
Op sommige plaatsen lukt het niet of moeilijk om tot een goed functionerende Raad te komen, maar elders slaagt men er in bij de Raad kerken te betrekken die landelijk niet tot de Raad van Kerken behoren. Gemeenschappelijk is de ervaring dat de opheffing van parochies in de Rooms Katholieke Kerk en de samenvoeging van wijkgemeenten in de PKN problemen geeft in de communicatie. Het is steeds weer een zoeken naar nieuwe mogelijkheden en openingen. 
De Raad van Kerken in Friesland bezint zich op een eigen invulling van Leeuwarden als Europese hoofdstad in 2018. Het thema is gemeenschap en daar hebben kerken zeker wat over te zeggen en aan bij te dragen. In Groningen en Drenthe, waar veel werkgroepen (Kleurrijk Friesland, Arme Kant, e.d.) en achttien lokale Raden van Kerken functioneren, wordt ten bate van een goede communicatie vijf keer per jaar een digitaal informatieblad verspreid, dat naar 1100 adressen gaat; de website wordt op jaarbasis 10.000 keer bekeken. In beide zit bovendien een stijgende lijn. Vanuit Limburg werd verteld over bezinning op de vraag hoe om te gaan met het gegeven dat de landelijke overheid steeds meer zaken op het bordje van de lokale burgerlijke gemeente legt. Er wordt samengewerkt in Euregio-verband, en dat heeft o.a. geresulteerd in een vreemdelingenprotocol waarin regeringen worden verzocht de uiterst mensonwaardige situatie van vluchtelingen met name aan de buitengrenzen van Europa te verbeteren; onder dit protocol worden momenteel ondertekenaars verzameld. Net als meer Raden is men bezig met ‘Kerk en ramp’, om ervoor te zorgen dat kerken worden ingeschakeld voor het verlenen van geestelijke bijstand bij rampen. Dat verloopt niet eenvoudig: niet overal vinden burgerlijke overheden het een goed idee kerken in te schakelen. De Raad wordt daarom geattendeerd op de activiteiten van Joop Albers (oud-vertegenwoordiger van de Anglicaanse kerk in de landelijke Raad) die hierover contact heeft met de VNG; zie ook de site van de landelijke Raad van Kerken voor dit onderwerp.
De Katholieke Vereniging voor Oecumene vertelde over haar activiteiten in het kader van Refo500 (500 jaar Reformatie in 2017) en de Raad van Kerken over de bijeenkomsten die de Raad organiseerde als voorbereiding op de Wereldraadassemblee in Busan; onlangs vond een bijeenkomst plaats waarop deelnemers aan Busan terugkeken op de assemblee. De landelijke Raad had schriftelijk al over een aantal activiteiten gerapporteerd, waaronder ‘Kerk en stage’, waarover binnenkort een brochure in de reeks Oecumenische Bezinning verschijnt.
Na deze uitwisseling volgde een onderwerp dat nauw aansloot bij deze ervaringen. Jaap van der Linden, secretaris van de taakgroep Convenanten van de landelijke Raad van Kerken, leidde het gesprek over dit nieuwe ‘instrument’ voor de oecumene kort in. Met convenanten zijn op alle niveaus van de oecumene verworvenheden te beschrijven, vast te houden en te bevorderen. De ervaringen in de verschillende raden met het instrument zijn wisselend; er lijkt sprake te zijn van aarzelingen, terwijl duidelijk is dat problemen zoals die momenteel ontstaan bij de opheffing van parochies en gemeenten, wellicht ondervangen hadden kunnen worden als de bestaande afspraken in een eerder stadium in een convenant waren vastgelegd. Het gesprek leverde het inzicht op dat convenanten niet alleen een manier zijn om vast te leggen wat er reeds bestaat, maar dat ze ook mogelijkheden bieden om in nieuwe situaties goede afspraken te maken. Een voorbeeld: als de kerk op wijkniveau geen rol meer kan spelen, kunnen afspraken gemaakt worden voor niet-territoriaal gebonden vormen van samenwerking. In plaats van treurnis over wat verloren ging, zou dat de oecumene kunnen vitaliseren en nieuw elan geven.
Tweede onderwerp van gesprek was de Assemblee van de Wereldraad van Kerken in Busan. Geert van Dartel van de KVO, en met een perskaart aanwezig is Busan, vertelde en enthousiast en geëngageerd over. Het was een overweldigende ervaring, maar tegelijk is het moeilijk om de kern van het besprokene te pakken. Duidelijk is dat er naast ervaren eenheid toch ook sprake is van grote verschillen. Eén van de centrale documenten van de Assemblee spreekt daarover ‘moral discernment’ , waarmee een poging wordt gedaan hulp te bieden bij het gesprek over de vraag waar de verschillen vandaan komen. Andere documenten zijn of worden in het Nederlands vertaald en kunnen zo gebruikt worden voor gesprekken op lokaal vlak.
foto’s: boven Geert van Dartel, daaronder onder meer Joop van Luit en Elly de Haan in de Kapel, daaronder twee foto’s van de vertegenwoordigers van de provinciale raden van kerken in de vergaderzaal.