Theologie onder economie

Het pleidooi van de Wereldraad van Kerken voor een ‘Economie van het leven’ is belangrijk, maar de theologische onderbouwing is aan de magere kant. Dat is de samenvatting van de bespreking in de beraadgroep Geloven en Kerkelijke Gemeenschap van het document ‘Economy of Life, Justice and Peace to All’ maandag 10 juni. Het document zal ook een rol spelen in Busan tijdens de tiende assemblee van de Wereldraad.

Het document pleit voor een transformatieve spiritualiteit, een verandering van denken, waarbij het neo-liberalisme minder centraal staat en er ruimte is voor een zorgvuldig ecologisch beleid en een eerlijke verdeling van consumptiegoederen wereldwijd. Eigenlijk waren alle leden van de beraadgroep het daar wel mee eens. De vraag is alleen, hoe je een dergelijke visie theologisch inkleurt. De verwijzing naar teksten zoals Johannes 10,10, waar sprake is van ‘de volheid van leven’ die Jezus geeft, werd daarbij toch als mager en clichématig ervaren.

‘Als men suggereert dat Jezus in systemen en structuren dacht, krijg ik er allerlei kriebeltjes bij’, zei iemand, ‘ik mis dan toch elementaire woorden als zonde en genade’. ‘Er zit onvoldoende theologische borging in het document’, zei een ander. Wat is nu precies de taak van de kerken, vulde men aan. En weer iemand anders vroeg zich af, of je de economie wel helemaal vanuit één centraal begrippenkader kunt benaderen, wat wereldwijd wordt toegepast. Is het niet te globaal? Of zijn de gekozen woorden in de tekst misschien afkomstig van inheemse volkeren? Is de tekst door mensen op het zuidelijk halfrond geschreven? Niets mis mee, zo stelde men, maar in hoeverre zou je dan in het westen dezelfde woorden kiezen?

Het bureau heeft eerder een inleiding verzorgd over het document en daarbij gekozen voor de vraag: ‘Waar ligt onze bezieling? En waar ligt de bezieling van onze bedrijven?’ Het bureau koos toen voor een eigen verantwoordelijkheid van mensen als personeelsleden en van bedrijven als instellingen die ook een ziel, of als men iets neutraler wil spreken ‘een bedrijfsmissie en bedrijfscultuur’ kennen. Het bureau verwees naar plaatsen Lucas 4 en Numeri 21,4; waar sprake is respectievelijk van bezieling van mensen en van ‘de ziel van het volk’.

Het thema van economie speelt ook binnen de beraadgroep Samenlevingsvragen. Deze groep zal kort na de zomer met een publicatie komen, gekoppeld aan een studiemiddag.