Movisie, het voormalig instituut voor Zorg en Welzijn, houdt zich gedurende enkele jaren projectmatig bezig met seksueel misbruik in de kerken. Men probeert de gevoeligheid voor ontsporingen te vergroten en de problematiek als geheel op de agenda van de kerken te houden. Uiteindelijk willen kerken veilig zijn en veilig blijven voor kinderen en kwetsbare mensen.
Dat was één van de punten die naar voren kwam tijdens de plenaire vergadering van de Raad van Kerken op woensdag 12 juni. Na het verschijnen van de rapporten van Deetman en Samson zijn er verschillende besprekingen geweest binnen de kerken met de vraag welke lering men moet trekken uit de verschenen rapporten. Duidelijk is wel, dat je steeds weer aandacht moet vragen voor de problematiek. De SMPR (Organisatie tegen seksueel misbruik in pastorale relaties), waarbij zeven kerken zijn aangesloten, geeft op dit moment in nogal wat classicale vergaderingen van de PKN voorlichting en dat moet iedere keer herhaald worden, omdat de vrijwilligers regelmatig wisselen.
De Raad sprak uitvoerig over het onafhankelijk meldpunt, tot voor kort ingevuld door het IKON Pastoraat. Met het verdwijnen van dit pastoraat dreigt ook het meldpunt te verdwijnen. Ervaring leert dat de organen van de kerk als te zeer verbonden met de kerken worden gezien, terwijl het aanmelden van een klacht bij justitie vaak een stap te ver is. Bovendien, zo zei een jurist in de vergadering, is er bij justitie een neiging om een bepaald kwantum te hanteren en als dat aantal vol is, komt men aan extra gevallen niet toe. Er worden gesprekken gevoerd met een enkele instantie om te zien of er een nieuw meldpunt kan worden gecreëerd.
Er zijn kerken, vooral kleinere kerken en wat vrijer georganiseerde kerken, die zich niet hebben aangesloten bij een landelijke klachtenorganisatie. De drempel hoeft niet hoog te zijn, zij kunnen het protocol van de PKN als uitgangspunt nemen en dat aanpassen voor de eigen situatie.
De Raad ging verder door op de vraag of de kerken onderling tot een daderregistratie kunnen komen. Nogal wat wetsovertreders vervallen in hun oude fouten en het is pijnlijk als zij tussentijds van kerk of van werksituatie zijn gewisseld. De PKN werkt aan een protocol, waardoor daders geregistreerd worden en niet zo gemakkelijk in recidive-gedrag kunnen vervallen. ‘Deze vrije vogels moeten we wel een keer in een kooi zetten’, zei één van de afgevaardigden. Een jurist merkte op, dat de kerk in dezen best de grenzen van de wet mag zoeken, dat gebeurt in enkele andere branches ook.
Syrië
De Raad besloot een brief te sturen naar het ministerie van buitenlandse zaken ter ondersteuning van een eerder solidariteitsbrief met de christenen in Syrië vanuit de episcopale kerkfamilie. De afgevaardigde van de Syrisch-Orthodoxe Kerk somde op hoezeer de kerk in het Midden-Oosten onder druk staat. Dertig jaar geleden waren er nog 245 dorpen in Oost-Turkije christelijk; nu zijn er nog maar 300 families. De kerk in Irak is gedecimeerd. De kerk in Syrië is nu aan de beurt en de afgevaardigde vreesde het ergste straks voor de kerk in Libanon. Er heeft zich een onmacht van de mensen meester gemaakt. Twee bisschoppen zijn nu al weer bijna vijftig jaar ontvoerd en het is niet duidelijk hoe je de situatie kunt veranderen.
Godsdienstonderwijs
De Raad stemde in met het versturen van een brief aan de vaste Kamercommissie voor OCW in een poging de tien miljoen euro te handhaven die als subsidie wordt gegeven aan het levensbeschouwelijk onderwijs op de openbare basisscholen. Verder werd er een tekst vastgesteld waarin de procedure wordt beschreven als nieuwe leden zich melden. De Raad heeft al wel een statuut in dezen, maar er was behoefte aan een iets verder ingekleurd protocol om de grenzen tussen lidmaatschap, associé en niet-lid verder in beeld te brengen en de procedure eenduidig te kunnen hanteren. De Raad liet toevoegen dat de Raad van Kerken de ambitie heeft om als centrale motor in de oecumene te zijn. Gesproken werd ook over de mogelijkheid om een project op te starten over homoseksualiteit in de kerken. De Raad achtte een degelijk onderbouwd voorstel nodig, alvorens concrete beslissingen in dezen te willen doen.
De jaarrekening van de Raad over 2012 werd goedgekeurd. En er vonden tijdens de Raadsvergadering diverse benoemingen plaats, onder hen was de benoeming van drs. Dirk Gudde tot voorzitter van de beraadgroep Samenlevingsvragen. De EBG – nu we toch namen doorgeven – was voor het eerst vertegenwoordigd in de persoon van ds. Johannes Welschen. Hij is Christoph Reichel opgevolgd op het kantoor van de Europees-Continentale Provincie. Hij werkte eerder in de Bijlmer en is dus vertrouwd met Nederlandse verhoudingen, hoewel hij van Duitse komaf is.
De Rooms-Katholieke afgevaardigde kondigde aan dat de bisschoppen begin december 2013 naar Rome gaan voor een adlimina-bezoek. Het is gebruikelijk om eens per vijf jaar zo’n bezoek te brengen om over de toestand in de Nederlandse kerkprovincie te spreken. De bisschoppen hebben elk dan ook een kort persoonlijk gesprek met de paus en ze schrijven vooraf een adlimina-rapport. Het laatste bezoek wat in dat kader werd gehouden dateert al weer van 2004.
Foto’s:
1. Pastoor Hans de Rie, rapporteur over ‘kindvriendelijkheid’ aan de Raad links en Marja Meerburg, voorzitter SMPR, rechts.
2. Arjan Plaisier, scriba PKN links, in gesprek met priester Samoil Dogan van de Syrisch-Orthodoxe Kerk.
3. Anglicaan en waarnemend voorzitter van de Raad in de zomer Sam Van Leer links in gesprek met de nieuwe afgevaardigde vanuit de EBG ds. Johannes Welschen.