De Duitse kerken houden zich in hoofdlijnen met dezelfde thema’s bezig als de Raad van Kerken in Nederland. Het gaat dan om zaken als vrede en dooperkenning. Dat kwam naar voren, toen de balans kon worden opgemaakt van de halfjaarlijkse bijeenkomst van de Arbeitsgemeinschaft Christlicher Kirchen (ACK) in Duitsland, die plaatsvond op 17 en 18 oktober 2012 in Eisenach.
De kerken in Duitsland bereiden zich voor op de tiende assemblee van de Wereldraad van Kerken volgend jaar november in Busan. Een belangrijk thema voor de kerken die tot 1989 door de koude oorlog werden beïnvloed is nog steeds de vredesproblematiek. Men houdt van 12 tot 15 juni een congres in Berlijn met als focus ‘Schutzverantwortung’. Het gaat dan om de vraag in hoeverre militair ingrijpen verantwoord kan zijn als mensen in hun bestaan bedreigd worden. Verder zal er een symbolische actie worden opgezet in oktober om de kerken te bepalen bij het belang van de voorbede. Ook na de bijeenkomst in Busan gaat het vredesprogramma verder. De Duitsers gaan er van uit dat er een nieuwe dekade van vrede zal zijn, waarvoor men in december 2013 al een gespreksforum heeft gepland en in het voorjaar van 2014 een bijeenkomst om de resultaten van Busan te bespreken. Op de Katholikendag van 2014 in Regensburg komt het thema ‘rechtvaardige vrede’ dan opnieuw aan de orde. De doopsgezinde afgevaardigde pastor Birgit Foth pleitte er voor om het thema van de rechtvaardigheid een sterk accent te geven, om directe aansluiting te vinden bij de economie en de consument in Duitsland.
De Duitse Arbeitsgemeinschaft had een afvaardiging uit Nederland genodigd om de onderlinge band te verstevigen. Onderdeel van het contact was uitleg over de dooperkenning die in Nederland in 2012 werd getekend. De Duitsers hadden eerder een soortgelijke verklaring getekend in Magdeburg in 2007. Bemoedigd door het sneeuwbaleffect besloot de vergadering om verder te gaan met de praktische bezinning op de doop. Men herkende de noodzaak, die ook in Nederland wordt ervaren, dat men de mensen de doop moet uitleggen.
Een belangrijke thema voor de Duitsers is de herdenking van de Reformatie in 2017, vijfhonderd jaar nadat Maarten Luther zijn stellingen op de slotkapel in Wittenberg heeft gespijkerd. De Arbeitsgemeinschaft heeft nu al besloten dat de centrale eredienst voor de week van gebed in 2017 vanuit Wittenberg zal plaatsvinden. Tijdens de vergadering in Eisenach werd besloten om met een handreiking te komen over de bijbel. De uitgave krijgt de titel mee ‘Die Bibel neu als Schatz entdecken’. De Arbeidsgemeinschaft wil in beeld brengen hoe men vanuit verschillende overtuigingen omgaat met de bijbel om het onderlinge begrip tussen de kerken te bevorderen. Er zal informatie worden gegeven over een oecumenisch leesrooster en er worden symbolische acties aangereikt om het bewustzijn over de bijbel te stimuleren, men denkt dan aan het lopen van korte pelgrimstochten langs plaatsen waar ‘de sleutel van de uitlegtraditie’ te vinden is.
De Charta Oecumenica, het oecumenische basisdocument dat in 2001 zowel door de Europese Kerkenconferentie is aangenomen als door de Europese bisschoppenvergadering, speelt in Duitsland – net zoals in Nederland – een belangrijke rol. De Duitse ACK heeft in de laatste vergadering een soort statuten (‘Leitlinien’) bijgesteld en nadrukkelijk de Charta als basisdocument daarin een plaats gegeven. De Nederlandse Raad van Kerken heeft het document als uitgangspunt voor het formuleren van nieuwe beleidsdoelen gebruikt voor de periode 2012 – 2016 en staat daarmee dicht bij de waarde die de Duitsers hechten aan het document. Men is van plan in 2013, als het tien jaar geleden is dat ook de Duitsers afzonderlijk nog een keer het document feestelijk hebben ondertekend, een nieuwe uitgave van de Charta uit te brengen met daarin de verwerkingen en reacties die er zijn gekomen op het document.
De Duitse Arbeitsgemeinschaft heeft geen financiële problemen. De inkomsten uit de kerken vallen mee en voorzien in de ongeveer zes ton die nodig is voor het landelijke bureau. Kleine kerken dragen tussen de 500 en 2500 euro bij. De twee grote kerken, EKD en RKK, betalen de rest. Bij het landelijke bureau werken diverse mensen, deels als referent voor en vanuit bepaalde kerkfamilies. Het voorzitterschap ligt niet bij één persoon, maar wisselend per dagdeel tijdens een vergadering bij één van de vier voorzitters, die gerecruteerd worden uit de verschillende kerkelijke families. Alle functies in Duitsland hebben een tijdelijk karakter en moeten periodiek opnieuw worden ingevuld. Naast de landelijke Arbeitsgemeinschaft zijn er regionale Arbeitsgemeinschaften, waarvoor ook mensen betaald werkzaam zijn.
Foto’s: De Duitse kerken denken intensief na over manieren om de Reformatie uit 1517 te herdenken; boven de inktvlek waarvan de traditie wil dat Luther een inktpot naar de muur gooide om de duivel te verjagen terwijl hij het nieuwe testament vertaalde; onder Jürgen Dittrich (Kreisoberpfarrer van de Evangelische Kirche) die een stok laat zien die de president van de deelstaat in ontvangst gaat nemen ten einde de verantwoordelijkheid als pater te nemen voor de pelgrimages die in het kader van het bijbelpromotieprogramma plaatsvinden.