Het kabinet heeft plannen bekend gemaakt over de zogenaamde 2-42-omroepen. De 2-42-omroepen werken vanuit een concrete levensbeschouwing; voor de Raad zijn de RKK en de IKON bekende partners. De Raad van Kerken heeft jarenlang een adviseur in het bestuur van de IKON gehad. De bisschoppen stuurden een brief naar de regering, waarin ze wijzen op het feit dat RKK zich toch al concentreert op levensbeschouwing. Hoe kijkt men nu vanuit de IKON aan tegen de voorgestelde kabinetsplannen? Het bureau van de Raad vroeg het aan Job de Haan, lid van het managementteam van de IKON. Job de Haan geeft zijn visie onder de titel ‘Harde klap voor de oecumene’:
‘Het kabinet is van mening dat de kleine levensbeschouwelijke omroepen (de IKON e.a.) zich voortaan moeten beperken tot de specifiek levensbeschouwelijke taken. Het meer algemene media-aanbod kan zeer goed door de omroepverenigingen worden verzorgd.” Aldus een citaat uit de recente mediabrief van minister Van Bijsterveldt van OC&W. En daarom wordt het budget van de levensbeschouwelijke omroepen met de helft gekort, van 27 miljoen naar 13 miljoen. Meer dan de helft (= 12,5 miljoen) gaat direct ten koste van de programmering.
Bij dat voorstel tot bezuiniging is de cruciale vraag aan de orde: mag de overheid zomaar bepalen wat levensbeschouwelijk is en wat niet, of is dat voorbehouden aan de omroep zelf? Terecht zegt de minister in het begin van haar mediabrief: “De overheid kan en mag de media nooit rechtstreeks beïnvloeden”. Maar als je zegt dat de 2.42-omroepen zich in het vervolg moeten beperken tot hun ‘specifiek levensbeschouwelijke taak’, dan ga je toch op de stoel van die omroepen zitten? Dan beïnvloed je met je definitie wel degelijk de 2.42-omroepen rechtstreeks?
Uit het debat over de mediabrief in de vaste kamercommissie werd al snel duidelijk wat er onder ‘levensbeschouwelijk’ en ‘algemeen’ moet worden verstaan. Dit zei Martin Bosma van de PVV letterlijk: “Het was mijn partij al langer een doorn in het oog dat een omroep als de IKON zowel op radio als op televisie allerlei gekke programma’s heeft gemaakt die gericht zijn tegen mijn partij. In ‘Lux’ werd mijn partij vergeleken met de Nationaal-Socialistische Beweging. (…) Op de radio was er een speciale rubriek, gericht tegen kiezers van mijn partij. Huub Oosterhuis hield de avond voor Kerst een soort kerstmis die speciaal tegen mijn partij gericht was. Dat is toch heel vreemd, want die 2.42-omroepen zijn toch vooral bedoeld als geestelijke stromingen.”
Geestelijk wil dus blijkbaar zeggen: niet politiek, niet maatschappelijk, niet over de grenzen heen. In huiselijke termen: de IKON gaat over de zondag, met zijn rituele godsdienstoefeningen en de omroepverenigingen gaan over de maandag tot en met de zaterdag. Maar als oecumene betekent het streven naar eenheid onder christenen èn onder mensen in de hele bewoonde wereld, dan moeten de vensters open en de luiken ervoor weg. Dan gaan gebed en lofzang hand in hand met het streven naar vrede en gerechtigheid. Dan is levensbeschouwelijk ook algemeen en algemeen ook levensbeschouwelijk. En daar gaat niemand anders over dan de drager van die christelijke traditie zelf.
Job de Haan. lid Managementteam IKON