We zijn als Joodse gemeenschap sterk, maar omdat we ooit een minderheid zijn geweest, moeten we willen laten zien dat we ook minderheden recht willen doen. Dat uitgangspunt verwoordde Yochanan Eshchar, oud-directeur van een Joods-Arabische Hand-in-Hand school, en nu onder meer als vrijwilliger verbonden met de Locale Dialoog Commissie van Nes Ammim, tijdens een landelijke Nes Ammimdag in Zwolle op 9 april.
De organisatie had gekozen voor het thema ‘Israël en de Palestijnen – hopeloos conflict of….’, een thema waar ook de Raad van Kerken in Nederland eerder positie in heeft gekozen onder meer in reactie op het Kairos-document. Nes Ammim is een dorp in Westelijk Galilea, gericht op ontmoeting en dialoog, leren en gastvrijheid. De gemeenschap is oecumenisch van karakter, en ze onderhoudt ook oecumenische contacten met christenen in onder meer Nederland en Duitsland. Kerk in Actie ondersteunt het werk financieel. Verder zijn er geen formele contacten met de Raad van Kerken in Nederland.
Er zijn op dit moment zo’n 7,5 miljoen inwoners in Israël. Van hen is 18 procent Arabier; tachtig procent van hen is moslim, 10 procent is christen en 10 procent Joods. Yochanan Eshchar stelde dat er veel discriminatie is richting de Arabieren in Israël. Ze krijgen moeilijker werk, hebben niet recht op alle subsidies die het land kent, en worden soms behandeld op een manier die als ‘racistisch’ moet worden getypeerd, aldus de Joodse Yochanan Eshchar.
De Joodse inwoners leren weliswaar Arabisch en de Arabieren leren Hebreeuws, maar verder is er weinig contact. Eén van de redenen om in 1997 het initiatief Hand-in-Hand-scholen te starten. De leerlingen in een klas zijn voor de helft Joods en voor de helft Arabisch. De leraren en de directie is ook gemengd samengesteld. Kinderen leren zowel de Joodse achtergronden van Israël als de narratieven van de Arabieren. Op die manier probeert men bij te dragen aan de toekomst van Israël. ‘Als men het niet eens is over de verdeling van het land’, zei een kind in een introductiefilm, ‘behoort het land aan niemand’.
Ds. Frans van der Sar, coördinator van het dialoogseminarium van Nes Ammim, hield eveneens een inleiding. Hij vertelde dat de vrees voor een nieuwe oorlog in Israël groeit. Beide partijen in Israël, die van Joden en Arabieren, zijn geneigd om een eenzijdig beeld van de ander te geven en zijn bezig elkaar in toenemende mate te demoniseren. ‘Men betwist het slachtofferschap van de ander en claimt voor zichzelf het morele gelijk’.
Nes Ammim heeft recht het profiel aangepast en wil naast een centrum van christenen ruimte bieden aan een dorpsgemeenschap van Joden en Arabieren. Wat Van der Sar betreft erkent een ieder zijn verantwoordelijkheid en heeft men de plicht om te blijven hopen op verandering. Hij ziet daarbij het verlangen naar gerechtigheid en vrede (in de zin van vervulde gerechtigheid) als essentiële criteria. Hij citeerde Theodor Herzl aan het eind van zijn betoog. ‘Alle daden van mensen zijn eerst dromen geweest. (…). En aan het einde zullen de daden ook weer overgaan tot dromen’.
Foto’s:
Boven Yochanan Eshchar
Onder: Frans van der Sar