De rol van de kerken is voor de komende jaren wel duidelijk. De troonrede laat zien hoe de economie terugloopt en welke maatregelen er op lange termijn nodig zijn. Er ligt een vooronderstelling aan ten grondslag, namelijk dat de voorgestelde plannen aansluiten bij de mentaliteit van mensen. En aan dat laatste ontbreekt het. Er is een verandering van mentaliteit en denkklimaat nodig om een basis te leggen onder de plannen. De kerken, gericht op spiritualiteit, kunnen daaraan helpen werken.
Op telefonische vragen naar aanleiding van de miljoenennota wordt er ongeveer in die lijn gereageerd bij het bureau van de Raad van Kerken. De regering kondigt maatregelen af, waarbij het de vraag is hoe de samenleving daarop inspeelt. Ouderen moeten langer doorwerken om de AOW betaalbaar te houden. Maar zijn bedrijven wel bereid ouderen langer in dienst te houden? En is er voldoende ruimte om levenservaring te waarderen? Op korte termijn neemt het aantal werklozen toe. Hoe verhoudt zich het één tot het ander? En hoe voorkomen we dat bijvoorbeeld jonge mensen slechts tijdelijke aanstellingen krijgen bij bedrijven en hoe bieden we jongeren perspectief die geen verlenging van hun aanstelling krijgen of die in het geheel niet aan het werk komen? Zo maar een paar vragen, die allemaal te maken hebben met een klimaat van leven en saamhorigheid.
Het bureau wijst daarbij op het thema van de vredesweek, die 19 september begint: Een klimaat van vrede. Een klimaat vraagt om een mentaliteitsverandering en dat is ingrijpender dan even een paar afspraken maken, aldus de toelichting. De vredesorganisaties IKV/Pax Christi geven in overweging om tijdens een vredesdienst na te denken over Jezus, die een kind in het midden stelt en zijn volgelingen vraagt om zulke kinderen te ontvangen, omdat ze daarmee Jezus zelf ontvangen. Hij doelt daarmee op de positieve manier waarop kinderen in het leven kunnen staan: onbevangen en niet veroordelend, maar vooral nieuwsgierig.
Van Luyn
Het bureau van de Raad van Kerken verwijst verder naar de rede van mgr. Ad van Luyn, bisschop van Rotterdam, die dit jaar een toespraak hield tijdens het jaarlijkse Prinsjesdag Ontbijt op vrijdag 11 september. Van Luyn stond nadrukkelijk stil bij de morele dimensies van de huidige economische crisis. Hij stelde dat degenen die het meest lijden onder de gevolgen van de crisis zij die ontslagen zijn en zonder werk en inkomen komen te zitten. ‘Het was niet hun hebzucht en najagen van korte-termijnbelang, waardoor de crisis ontstond’, aldus de voorzitter van de bisschoppenconferentie. Van Luyn geeft aan dat er scharnierdeugden nodig zijn voor de morele heroriëntatie waartoe de economische crisis noopt: moed, maat, verstandigheid, rechtvaardigheid en voorzichtigheid. De beoefening van deze deugden maken ons minder afhankelijk van de verleidingen van het moment, en zorgen voor tegenwicht op de lange termijn.
Foto boven: de inmiddels ook al weer gedateerde koffer met de miljoennota.
Foto onder: mgr. Ad van Luyn.