De menselijke waardigheid dient uitgangspunt te zijn bij de behandeling van maatschappelijke vraagstukken. Het gaat hier om een basiswaarde zowel voor de kerken als voor de politiek. Dat betoogden vertegenwoordigers uit de kerken maandag tijdens een gesprek met minister-president Balkenende, vice-premier Rouvoet en minister Hirsch Ballin van Justitie. Aan de orde kwamen de thema’s economische crisis, bevorderen van respect in de samenleving, immigratie en integratie, de toekomst van jeugd en gezinnen, en religieus erfgoed.
Toetssteen
De kerken benadrukken dat het in de samenleving gaat om elke mens en om heel de mens. Menselijke waardigheid gaat vooraf aan het spreken over rechten en plichten en is niet onderhandelbaar. Voor de kerken is dit een belangrijke toetssteen, ook in deze periode van economische crisis. De kerken krijgen voortdurend signalen dat de krantenberichten over de gevolgen van de recessie realiteit zijn in het leven van veel mensen. Daarom participeren tal van diaconieën in voedselbanken en in projecten rondom de schuldenproblematiek. Het gaat zowel om hulp bij schuldsanering, als om het voorkomen van torenhoge schulden bij vooral jongeren en alleenstaande moeders. Daarnaast dragen kerken ook bij aan een waarde(n)volle toekomst van jeugd en gezinnen door cursuswerk op het vlak van opvoeding en relaties.
Klimaat
Namens de Raad van Kerken vroeg voorzitter drs. Henk van Hout aandacht voor waarden als maatschappelijke verantwoordelijkheid en duurzame ontwikkeling bij de bestrijding van de economische crisis. Van Hout: ‘Tegenover het idee van de maakbaarheid plaatsen wij de notie van kwetsbaarheid en van matigheid.’ In dit verband overhandigde hij ook de Klimaatoproep die de Raad van Kerken eerder dit jaar uitbracht, mede met het oog op de internationale Klimaattop in december van dit jaar te Kopenhagen.
Noodopvang
De kerken uitten opnieuw hun waardering voor het generaal pardon voor asielzoekers, dat aan het begin van deze kabinetsperiode gestalte kreeg. Wel spraken zij er hun bezorgdheid over uit dat de detentiecentra steeds nadrukkelijker een instrument worden in het toelatings- en terugkeerbeleid van de regering. Dat blijkt onder meer uit de forse stijging van het aantal detentiecentra in de laatste maanden. De kerken pleiten voor alternatieve vormen van opvang door particuliere organisaties en voor betere faciliteiten in de vorm van een bezoekersregeling en dagopvang. De noodopvang door de kerken kan volgens hen pas stoppen als er voldoende open opvangmogelijkheden zijn. De minister van Justitie zegde een vervolggesprek over dit onderwerp toe.
Kerk bij rampen
De kerkelijke vertegenwoordigers vroegen speciaal aandacht voor de rol van de kerken bij publieke herdenkingsbijeenkomsten na grote rampen. Wanneer de overheid die organiseert blijft meestal alles wat op het geloof betrekking heeft achterwege, terwijl voor de getroffenen en nabestaanden religie vaak wel van grote betekenis is in hun leven. Ook in dit opzicht is op een meer ontspannen wijze met de verhouding kerk-staat om te gaan, aldus de kerken.
Religieus erfgoed
Tenslotte is het kabinet gewezen op de dreigende problematiek rondom het religieuze erfgoed. In de afgelopen twintig jaar is de centrale subsidiekraan van rijkswege voor de helft dichtgedraaid. Daarnaast is de decentrale bemoeienis van de lokale overheid toegenomen, met als gevolg dat lokale parochies en gemeenten vaak voor zeer hoge kosten komen te staan zodra hun kerkgebouw tot gemeentelijk monument wordt verklaard. De kerken pleiten voor een aparte status van het religieuze erfgoed, omdat de lasten vaak niet zijn op te brengen.
Frequentie opvoeren
Volgens Raadsvoorzitter Henk van Hout was de sfeer van het overleg constructief en goed van toon. ‘Over veel zaken in de samenleving blijken we zorgen te delen en elkaar goed te verstaan.’ De laatste keer dat de kerken in deze brede samenstelling door het kabinet waren uitgenodigd was in 2006. Het kabinet is van plan om de kerken in de toekomst vaker uit te nodigen.
Deelnemers
Aan het gesprek werd vanuit de kerken deelgenomen door: Lt. Kolonel mw. dr. C. A. Voorham (Leger des Heils), drs. P. The Gwan Tjaij (SKIN-kerken), ds. P.B. Sleebos (Verenigde Pinkster- en Evangeliegemeenten), ds. P. van der Kraan (Contactorgaan Gereformeerde Gezindte), mgr. drs. A. H. van Luyn (Rooms-Katholieke Kerk), mgr. dr. J.H.J. van den Hende (Rooms-Katholieke Kerk), mevr. ds. A. Haasnoot (Protestantse Kerk in Nederland), dr. A.J. Plaisier (Protestantse Kerk in Nederland), drs. H.J. van Hout (Raad van Kerken in Nederland).
Foto: premier Jan-Peter Balkenende