Een goede interpretatie van de statistieken van het kerkbezoek is een hulpmiddel om een strategie uit te zetten voor kerkgroei. De cijfers kunnen helpen om de eigen strategie een duidelijke focus te geven.
Dat bracht rev. Canon Robert Warren, voormalig beleidsmedewerker voor evangelisatie in de Kerk van Engeland naar voren. Hij was bij een presentatie van de Raad van Kerken in samenwerking met de Nederlandse Zendingsraad. De Anglicaanse geestelijke was in Nederland voor de introductie van zijn boek ‘Handboek gezonde gemeente’, een vertaling van het Engelse ‘The Healthy Churches Handbook’.
Warren heeft zelf 22 jaar als gemeentepastor gewerkt in Sheffield. Hij maakte daar een spectaculaire groei mee. Het aantal bezoekers in kerkdiensten groeide spectaculair. Hij ontdekte later als beleidsmedewerker voor evangelisatie dat er meer kleine kerken zijn in Engeland die groei kennen. Van de 260 gemeenten in Durham waren er 235 gemeenten die een teruggang kenden van zo’n 16 procent. Er waren 25 gemeenten met vergelijkbare groei.
De groei vindt plaats onafhankelijk van de denominatie of het charisma van de predikant. Hij stelde zich de vraag waar de groei vandaan komt en kwam tot zeven succesfactoren. De zeven ijkpunten zijn:
1. Bewogenheid over de kern van het geloof.
2. Extraverte blik naar de locale gemeenschap.
3. Oprecht verlangen naar de wil van God te zoeken.
4. Bereid de kosten te dragen voor verdere groei.
5. Oriëntatie op gemeenschap.
6. Ruimte voor allen.
7. Focus op enkele punten boven aandacht voor alles.
Hij noemde het belang van een planmatige aanpak voor evangelisatie. Maar dat mag niet resulteren in een zich uitleveren aan managementtechnieken. Kernvraag blijft: ‘Wat wil God met ons’ en niet ‘wat doen wij met God’. Warren noemde het vocabulair van de kerken essentieel. Hij pleitte voor een updating van woorden die het visionaire en de verbondenheid met God uitdrukken, terwijl technische woorden als statistiek en ledentallen wel iets naar de achtergrond mogen verdwijnen.
Op de vraag hoe men tot vernieuwing kan komen, terwijl er in vele gemeenten twee groepen zijn die tegengesteld denken over vernieuwing, zei Warren: ‘Ik zie de gemeente als een gospeltrein’. De progressieve leden zijn de locomotief, de conservatieven zitten in de wagons. Je hebt de progressieven nodig om de veranderingen rationeel te onderbouwen. Je hebt de conservatieven nodig, omdat zij de kosten dragen.
Op de vraag of vernieuwing van onderaf moet komen of vanaf de top, reageerde Warren dat vernieuwing in de regel van de ‘grasroots’ komt. Grote kerken, aldus Warren, hebben de neiging om te sympathiseren met het establishment; kleine kerken sympathiseren eerder met armen en minder kapitaalkrachtigen. Ook van die kant geredeneerd, aldus Warren, is het belangrijk te letten op de kleinen in den lande.
Rev. Joop Albers, moderamenlid van de Raad van Kerken, ging in op de situatie in Nederland en werkte het voorbeeld uit van de jonge Anglicaanse Kerk in Amsterdam. In een introductie vertelde hij dat de Raad van Kerken in Nederland met diverse partners eerder zelf een uitgave heeft gepresenteerd getiteld ‘Over een andere boeg’. Daarin worden vijftien vindplaatsen van hoop in beeld gebracht; stuk voor stuk plaatsen met elan.
Wilber van Saane van de Nederlandse Zendingsraad sprak waardering uit voor de statistische aanzet van de strategie. Hij noemde het van belang voor de Nederlandse situatie om het onderscheid tussen verstedelijkt gebied en meer plattelands gebied in de gaten te houden. En hij zei in Nederland ook expliciet de situatie van de migranten bij de benadering van kerkgroei en kerkplanting te willen betrekken.
Bijlage: Rev. Joop Albers deelde ter vergadering ook een kort overzicht uit van de situatie in Amsterdam. Hieronder volgt deze tekst als bijlage.
Christ Church Amsterdam, Rev. Joop Albers
Christ Church Amsterdam, the Episcopal Anglican church in Amsterdam, has provided Anglican worship and community for English speakers for over 300 years. It was itself a church plant from Rotterdam and during its history the chaplain serviced churches in various parts of the Netherlands, some of which are now permanent and independent chaplaincies in their own right. So we have a long tradition of church planting (though that’s not what we called it then).
In 1991 Christ Church Heiloo (near Alkmaar) started. In 2005 it became financially separate from Amsterdam with it’s own minister and vicarage.
The vision for planting from the city centre to the outskirts was born from the model of Anglican churches in The Hague, Brussels and Paris who have all at various times done the same thing. The small city centre building (sitting 120 max) was always full on Sunday mornings and attempts at growing large congregations at other times of the day were not fruitful. Planting a new Sunday morning congregation seemed an obvious possibility.
After a year of vision casting, the church council eventually presented the Annual Church Meeting in April 2006 with two proposals:
1. to start a new congregation in the South of the city and
2. to recruit a new colleague to take over the city centre church so that the current chaplain (Revd Mark Collinson) to lead the new church plant. These were accepted.
A small team of 14 adults formed a leadership team and were prepared to do everything to make services, refreshments, Kids Church & crèche happen. A further 15 people joined the congregation from City Centre as attendees. Initial services were with around 20 adults and 10 children. A location for worship was provided by the British School between the Olympic Stadium and VU Medical Centre.
Our mission is to grow healthy congregations of disciples of Christ from people of all nations in Amsterdam. We do this by growing healthy relationships with God, each other and our neighbour. Christ Church South is a fresh expression of the Anglican Church in Amsterdam, only in the sense that a new church can redefine it’s identity, vision and mission, and has led to new growth and discipleship.
As we approach the 2nd birthday of Christ Church South Amsterdam only around 15 of the original city centre people remain in Amsterdam. Many people who have joined us have since moved out of Amsterdam. People who have joined us were either recently moved to Amsterdam or were not previously regularly attending a church. Around 3 or 4 people have become Christians and understood the gospel for the first time. We have between 45 and 60 adults and 15 to 25 children worshipping with us on an average Sunday. Most people attend once or twice a month. A small core of around 15 people attend 3 or 4 times per month. We have reached a sustainable level and expect to be financially self-funding by the beginning of 2010, and to plant another church thereafter.
Major influences have been Bishop Graham Cray (now leading the Archbishop’s Fresh Expressions Team) in his theology of ‘roots down, walls down’, ‘Relational Leadership’ by Walter Wright, and Timothy Keller’s teaching on urban church planting (Redeemer Presbyterian Church, New York).
Revd Mark Collinson, Chaplain Christ Church Amsterdam
mark@christchurch.nlwww.christchurch.nl
November 2008