De Rooms-katholieke Kerk en de evangelische kerken moeten meer onderling samenwerken. ‘Wij zijn steeds meer tot het besef gekomen (….), dat naast de al decennia oude oecumenische contacten (vooral met de PKN) het contact tussen katholieken, evangelischen en pinksterchristenen geheel nieuwe impulsen kan geven, nieuwe inspiratie en onverwachte vruchten kan opleveren. Sterker gezegd, dat is niet alleen aanbevelingswaardig en nuttig, maar misschien zelfs noodzakelijk’.
Dat schrijft de Dialoogcommissie van de Rooms-katholieke Kerk, de Verenigde Pinkster- en Evangeliegemeenten en Missie Nederland, in een gezamenlijk rapport ‘Evangelisatie in de praktijk van katholieke en evangelische gemeenschappen’. Eerder al is het rapport afgerond met de titel ‘De biddeloosheid voorbij’. Beide rapporten zijn nu door de opdrachtgevers vrijgegeven voor publicatie.
De contacten tussen evangelisch en rooms-katholiek in Nederland dateren van de laatste zeven jaar. Sinds 2010 vinden er officiële gesprekken plaats. Er kwam een eerste eindrapport in 2013 over het gebed met de titel ‘De biddeloosheid voorbij’. In het najaar van 2014 startte een nieuwe gespreksronde. Dat ging over het thema ‘Evangelisatie als opdracht en praktijk’. Er waren vier ontmoetingen. Men bezocht missionair werk ter plaatse. Zo was men te gast bij de evangelisch herkenbare, multiculturele zendingsgemeente ‘Hoop voor Noord’ in Amsterdam-noord, de katholieke Lodewijkparochie en het Katholiek Alpha Centrum in Leiden, de Spaanstalige parochie Casa Nuestra en de Glorious Chapel International in Rotterdam en de communiteit van de Broeders van St. Jan in Utrecht.
Begeesterde voorgangers
Men trok allerlei gezamenlijke conclusies. Zo stelde men vast dat ‘begeesterde voorgangers’ een belangrijke rol spelen, of ze nu werkzaam zijn in evangelische gemeenten of pinkstergemeenten met een decentraal karakter of in een rooms-katholieke parochie met een hoger kerkelijke insteek. Voor de diverse richtingen is ook de opvatting over Jezus Christus belangrijk en de centrale plaats die Hij inneemt in de verkondiging.
Er zijn tot nu toe eigenlijk geen voorbeelden bekend van oecumenische samenwerking waarbij katholieke parochies, evangelische en pinkstergemeenten lokaal officieel samen evangeliseren. De contacten vinden achter de schermen plaats. Het is trouwens ook niet de bedoeling dat direct te veranderen. De dialoogcommissie: ‘Voor zover wij kunnen zien is evangelisatie niet gebaat bij directe fusie of samenvoeging van bestaande initiatieven, maar wel bij wederzijdse herkenning en zeker ook bij wederzijds bezoek en deelname’.
Verschillen in aanpak zijn er ook. ‘In de RK evangelisatie zijn vooral professionals ingeschakeld, in de Pinkster- en evangelische tradities vooral de gelovigen zelf. RK bewegingen proberen zoekers uit te nodigen binnen de heilige kerkruimte, de protestantse bewegingen proberen zeker ook gelovigen dienstbaar te laten zijn in het publieke domein’.
Het rapport heeft een verbindende en verzoenende toonzetting. Een citaat: ‘Oecumenische ontmoeting zien we als een van de zegeningen van onze tijd. We adviseren onze besturen om elkaar te blijven zoeken in de gezamenlijke missie om getuigen van Christus te zijn in onze omgeving in woord (verkondiging) en daad (naastenliefde).’
Voorbij biddeloosheid
De titel van het al eerder afgeronde rapport ‘De biddeloosheid voorbij’ (november 2013) benoemt het belang van het gebed. In de uitwisseling tussen de twee richtingen ging het over de kracht en de betekenis van het gebed in de afzonderlijke tradities. Er is gezocht naar wegen hoe in de hedendaagse cultuur de biddeloosheid kan worden overwonnen. De commissie ziet daartoe kansen vanuit de complementariteit van de tradities. Bidden is niet alleen iets voor in de kerk (een accent in de RK-traditie), maar dient ook een plaats te hebben in het persoonlijk leven (een accent in de meer evangelische traditie).
“Katholieken enerzijds en evangelischen en pinkstergelovigen anderzijds kunnen veel leren van elkaars gebedstradities. We zien het als een uitdaging voor evangelischen en pinkstergelovigen om in het gemeentelijk gebed ruimte te maken voor gebeden uit de schat van de kerk (…) Voor katholieken zien we het als een uitdaging om ook in vrije gebeden de lofprijzing, het geloof en de noden van mensen op een persoonlijke manier voor de troon van God te brengen.
Voor beiden geldt dat we ons ervan bewust zijn dat het gebed in kerkdiensten als voorbeeld en inspiratie kan dienen en dat dit publieke gebed bedoeld is om voortgezet te worden in de persoonlijke gebedspraktijk van gelovigen. Om de biddeloosheid voorbij te komen hebben kerk en gelovige (gemeenschap en individu) elkaar nodig, samen afhankelijk van Gods zegen.”
De dialoogcommissie bestond van rooms-katholieke zijde uit: mgr. dr. Gerard de Korte, pastoor Koos Smits, dhr. Kees Slijkerman en drs. Geert van Dartel. Vanuit Missie Nederland deden mee: ds. Willem Smouter, mevrouw Karin Somhorst en ds. Jan Wessels. Vanuit de Verenigde Pinkster- en Evangeliegemeenten zaten aan tafel: broeder Jan Barendse en broeder Albert den Dekker.
Foto genomen begin november tijdens een symposium waar ds. Willem Smouter (voorgrond) van MissieNederland en mgr. Gerard de Korte onder meer het woord voerden, vooruitgrijpend op de presentatie van de rapporten die nu naar buiten zijn gebracht (Foto: Katholieke Charismatische Vernieuwing).