Met de nieuwe vertaling van het boek Job is er weer een hele mooie uitgave van uitgeverij SkanDalon verschenen. Schrijver en radiomaker Gerard Swüste (1945) heeft al een groot aantal vertalingen van Bijbelboeken op zijn naam staan. Zijn vertaling van de Psalmen verscheen in 2015, Salomo’s Spreuken, Prediker en Hooglied volgden in 2020, de twaalf kleine profeten in 2022. En nu dan een prachtige vertaling, mooi ingeleid en met korte, heldere toelichtingen bij het boek Job.
Het boek Job behoort tot de wijsheidsliteratuur in de Bijbel. Het verhaal handelt over Job, de goede dienaar van de Levende, die in het lijden tot het uiterste wordt beproefd. Job neemt daar geen genoegen mee. In de gesprekken met zijn vrienden Elifaz, Bildad en Sofar, die gekomen zijn om hem bij te staan, gaat het over de vraag of hij toch niet zelf debet is aan zijn lot. Job meent van niet en roept de Levende aan om recht te spreken.
Verhaal sinds mensenheugenis
Zoals Swüste vertelt is het boek Job geen geschiedkundig verslag, maar een verhaal dat vertelt wat mensen sinds mensenheugenis steeds weer overkomt. Het gaat over levensvragen in de omgang met lijden waar eenieder vroeg of laat mee te maken krijgt. Voor Job is daarbij de centrale vraag waarom God dit zo laat gebeuren. In de gesprekken tussen Job en zijn drie vrienden, die eerst zeven dagen en nachten zwijgend bij hem waken, komt het niet tot een doorbraak. Troost en hoop kunnen ze hem niet bieden. Het zijn ook geen echte gesprekken waarin goed naar elkaar geluisterd wordt, zegt Swüste. Eerder reacties die steeds weer nieuwe reacties oproepen.
Vanaf hoofdstuk 32 treedt een nieuwe persoon naar voren, de jongeling Elihoe, die met gezag spreekt over Gods grootheid en macht die ook in zijn schepping en door zijn geest in mensen werkt en die zeker geen kwaad berokkent.
Omgekeerd
En dan, ineens vanuit de storm reageert de Levende zelf en wordt het perspectief omgekeerd. Niet langer is het Job die God om uitleg vraagt, het is God die de vragen stelt, waar Job geen antwoord op heeft: ‘Waar was jij, toen ik…’ Het overdonderede spreken van God stemt Job tot inkeer, tot zwijgen én tot troost: Van horen zeggen had ik van je gehoord, nu hebben mijn ogen jou gezien. Daarom ben ik er anders over gaan denken en ik weet me getroost in stof en as. (Job 38:5-6)
Hoe levensnabij het boek Job ook vandaag is blijkt uit de vijf interviews waarmee Gerard Swüste zijn vertaling afsluit. Het boek Job is een waar, troostrijk en hoopvol verhaal, misschien wel juist omdat het belerende en stellige verklaringen van het lijden weerspreekt en omdat het door het lijden heen de blik op de Levende gericht weet te houden.
Geert van Dartel
Gerard Swüste, Waar was jij toen ik… Het boek Job vertaald en toegelicht. SkanDalon, 2025, ISBN 978-94-93220-92-8, 255 pp.