Zeeland maakt krimp tot kans

Door als gemeenten en parochies meer samen te werken en door als beroepskrachten onderling het werk in teamverband af te stemmen, kunnen kerken een goed pastoraal aanbod blijven verzorgen daar waar mensen wonen en werken. Dat kwam naar voren tijdens een minisymposium van de Provinciale Raad van Kerken in Zeeland begin vorige maand voor beroepskrachten en bestuurders in parochies en kerkelijke gemeenten.

In bijna alle plaatselijke kerken treedt krimp op. Het aantal ingeschreven leden neemt af, het aantal vrijwilligers loopt terug, minder kerkgangers, minder financiële middelen, minder pastores en predikanten. Het symposium stond stil bij de vraag hoe parochies en gemeenten met deze krimp omgaan, en of zij daarbij van elkaar kunnen leren. De avond werd geopend en gesloten door deken Paul Verbeek, voorzitter van de Provinciale Raad, en geleid door ds Berto de Graaf, lid van de kerngroep van de Provinciale Raad.  Bart van Noord (steunpunt Zuid West Nederland PKN) en Geerten Kok (RK dekenaat Zeeland) schetsten de beleidsuitgangspunten van de grotere kerken in Zeeland.

Daarbij viel op hoe in beide kerken voor een vergelijkbare aanpak is gekozen: meer samenwerking. Of anders geformuleerd: organisatorische schaalvergroting om pastorale schaalverfijning mogelijk te maken en om zoveel mogelijk mensen mee te laten doen aan het kerkelijk leven. Beide inleiders onderstreepten dat het bij die inzet van belang is om de geloofsboodschap helder te bewaren en te bemiddelen. De parochie en de gemeente bestaan immers om het geloof in God te vieren, te leren en er in dienstbare zorg uit te leven. In West Zeeuws Vlaanderen werken kerkelijke gemeenten binnen een cluster inspirerend samen. En in de katholieke regio’s van het dekenaat werken parochies zo intensief samen dat zij tot samenvoeging overgaan.

Naast het organisatorisch verhaal was er ook een visionair verhaal. Ds Aarnoud van der Deijl, predikant te Oost Souburg, vroeg zich in een korte film af of de kerk wel nodig is (zie www.pgos.nl ). Jezus had immers geen gebouwen en geen personeel, maar Hij startte een beweging. Het zou ideaal zijn als mensen in die beweging mee doen, zonder zich te druk te maken om de voorzieningen. Zo verzuchtte hij: als we eens ophouden om naar de kerk te gaan, maar vooral kerk gaan doen…

Het symposium werd bezocht door ruim tachtig personen, die geanimeerd met elkaar en met de inleiders spraken, en elkaar suggesties deden om te komen tot vitalisering van de parochies en de gemeenten. Voor de Provinciale Raad was de avond een geslaagd initiatief. In 2010 organiseerde zij een provinciale kerkendag in Zeeland, een activiteit die in 2015 mogelijk herhaald zal worden. De Raad vindt het van belang dat er tussen beide kerkendagen podia zijn waarop voorgangers en bestuurders uit de verschillende kerken in Zeeland elkaar kunnen ontmoeten. Bij alle krimp ligt ook daar een kans voor de kerk.

Tekst gebaseerd op oorspronkelijke tekst van Geerten Kok, gespreksleider Provinciale Raad van Kerken Zeeland
Foto: Oosterscheldedam; een vrije associatie op de bestaande samenwerking in Zeeland