Breed oecumenisch concilie

Er is in Nederland behoefte aan een breed Nationaal Oecumenisch Concilie van alle christenen. Dat verwoordde ds. Gerrit de Fijter bij zijn afscheid als preses van de synode van de Protestantse Kerk in Nederland. Hij wordt opgevolgd door ds. Peter Verhoeff uit Alkmaar. 

Ds. Gerrit de Fijter is vanaf het ontstaan van de Protestantse Kerk in Nederland, nu precies vijf jaar geleden, lid van het Moderamen van deze kerk. Met zijn afscheid is de generatie van het eerste uur teruggetreden. Hij werkte de laatste twee jaren als preses van de synode. Als zodanig is hij ook lid van de Raad van Kerken in Nederland. Hij greep zijn afscheid aan om te pleiten voor eenheid onder de christenen. 

Hij refereerde daarbij eerst aan de ontstane samenwerking tussen de Protestantse Kerk en de Pinkster- en Evangeliebeweging. ‘Ik ben dankbaar voor de goede en open gesprekken die we inmiddels voeren’, aldus De Fijter. Hij vervolgde met de positieve reacties die zijn binnengekomen op het idee om in Nederland te komen tot een forum van Protestantse kerken, een ‘Nationale Synode’. De Fijter: ‘Er is aan het grondvlak van de kerken – ook onze kerk – een zoeken naar elkaar ontstaan. Dat zie ik ook in de vele, vriendschappelijke contacten met velen binnen de Rooms-Katholieke Kerk’. De Fijter roemde daarbij de aanwezigheid in de synode van de bisschoppen mgr. Jan van Burgsteden en mgr. Gerard de Korte, alsmede mgr. Joris Vercammen van de Oud-Katholieke Kerk. Verder was ook aanwezig opperrabbijn Jacobs en vicepremier Rouvoet. 

Doorgaand op de kritiek die er ook is geweest op de Nationale Synode, zei De Fijter: ‘Als nu zelfs een lector vanuit de Gereformeerde Bond zegt dat een ‘Nationale Synode’ die alleen bestaat uit kinderen van de Reformatie te weinig katholiek is en oproept de Rooms-Katholieke Kerk en de Oud Katholieke Kerk erbij te trekken dan kijk ik allereerst verbaasd. Maar tegelijkertijd realiseer ik me dat we na de Nationale Synode ons zullen moeten opmaken voor een breed Nationaal Oecumenisch Concilie van alle christenen in ons land. Of het eerste in Dordrecht (zoals in 1618/1619) moet worden gehouden en het tweede in Noordwijkerhout (zoals in 1968/1970) zal dan nog bezien moeten worden. Duidelijk is dat we als christenen in dit land elkaar meer dan nodig hebben.

Andere geluid

Ds. Gerrit de Fijter toonde zich allerminst gelukkig met de ontwikkeling in Nederland om steeds vaker over ‘ze’ te spreken als het gaat over de politici in Den Haag. Hij onderkende die tendens ook in de kerk. Hij noemde het van belang om de generale synode niet als een soort van parlement te kritiseren, maar te beseffen dat het gaat om de ontmoeting van christenen, een ambtelijke vergadering, waarin gezamenlijke verantwoordelijkheid wordt aanvaard onder aanroeping van de leiding van de heilige Geest. ‘Het andere geluid wat een ambtsdrager daar laat horen is niet bij voorbaat een ‘vreemd’ geluid als het niet op voorhand in mijn theologische straatje past. De ‘andere stem ter synode’ klinkt niet bij voorbaat vals’. 

Hij vervolgde met: ‘Omdat het ons in een groot deel van onze kerkgeschiedenis niet lukt om op die manier naar elkaar te luisteren en met elkaar te spreken, zijn de zo veelvuldig gescheiden kerken uit de Reformatie ontstaan. Binnen één kerkgenootschap zijn er modaliteiten als een poging om stemmen te bundelen, visies te versterken. Het gevaar ligt op de loer dat er allerlei compartimenten ontstaan. Zoiets als achter elkaar geschakelde treinwagons, waar iedereen zich vooral met de medereizigers in de eigen coupé bezighoudt’. 

Foto boven: de scheidende preses ds. Gerrit de Fijter;
foto beneden: de aankomende preses ds. Peter Verhoeff.