Hieronder een fragment van de kerstnachtdienst, die Klaas van der Kamp voor rtv-oost verzorgt. Over het thema ‘geen plek in de herberg’ het begin van zijn meditatie.
Bezoekers van deze site, één in Christus,
Er is een verhaal van een wijze man in een stad. Veel mensen bezochten hem. Ook de plaatselijke rabbi. Op een keer sprak hij met de wijze man over de hemel. En de rabbi liet tussen de regels door doorschemeren dat hij een leuke plek verwachtte in de wereld die komt. De wijze man ontkende het niet, maar zei: ‘Ik denk dat er wel een appartementje voor je is. Maar Schno komt ongetwijfeld in een villa’. ‘Schno in een villa’, zei de rabbi, ‘waarom zou hij daar komen? Hij is maar gewoon buschauffeur’. ‘Als jij’, zei de wijze man, ‘in de synagoge begint over de regeltjes van het geloof vallen verschillende mensen in slaap, maar als Schno in zijn bus begint te rijden, zijn alle mensen klaar wakker en sommigen beginnen spontaan te bidden’.
Het verhaal van de wijze man wil zeggen, dat oprecht geloof en gevoel belangrijker zijn dan regeltjes. Daarover gaat het ook in Lucas. De evangelist begint er direct al over. ‘Het geschiedde in die dagen dat er een gebod uitging van keizer Augustus’. Dan krijg je direct argwaan. Waar zullen de regeltjes nu weer over gaan? En blijft het allemaal een beetje reëel? We kennen dat: onredelijke boetes als je naar bekenden toetert en onredelijke boetes voor kleine verkeersovertredingen… Het gaat in die dagen om het heffen van een belasting. De overheid heeft bedacht dat een registratie de opbrengst kan verhogen. Zo gaat een ieder op weg.
Ook Jozef gaat op weg. Van Galilea naar Bethlehem, waar zijn wortels liggen. En hij neemt zijn verloofde met zich mee. Maria. Ze is zwanger. Ze loopt op het laatste. En dat zal je altijd zien, net als ze op reis zijn, is het punt van bevalling daar. Vers 6: ‘En het geschiedde, toen zij daar waren, dat de dagen vervuld werden, dat zij baren zou. En zij baarde haar eerstgeboren Zoon, wikkelde hem in doeken en legde hem in de kribbe, omdat er voor hen geen plaats was in de herberg’, je mag ook vertalen: ‘geen ruimte in de kamers boven’, omdat het gaat om een karavanserai, waar de dieren beneden bleven staan en de gasten naar boven mochten komen.
Hoe kan dat nou, dat geen herberg ze wil opnemen? Vroeger dacht ik dat die herbergiers – het woord zegt het al – gierig waren. Ze hadden de kamers vol, en ze hadden geen sociaal gevoel voor een zwangere vrouw. Maar later ben ik dit stukje gaan lezen met de bril op van Leviticus 12. Daar staat, dat een vrouw die bevalt, dagenlang onrein is. Iedereen die bij haar in de buurt komt en haar aanraakt of een voorwerp aanraakt, waarop zij gezeten heeft, is ook onrein. Die herbergiers zagen de bui al hangen: In een mum van tijd zou iedereen in dat hotel onrein zijn. En dan zou niemand zich nog in het publieke leven kunnen vertonen.
De herbergiers zijn dus zorgvuldig naar de andere gasten. Het zadelt ons wel met een probleem op. Want het impliceert dat niet alleen mensen van de wereld ons met regeltjes opzadelen, maar ook mensen van de kerk. De regeltjes kunnen je weghouden bij het leven, zelfs weghouden bij God. Mensen die veel hebben in het leven vinden regels belangrijk. Kerkleiders hanteren regeltjes om hun eigen kerk centraal te stellen als potentiële drager van het Koninkrijk Gods. Regels geven hen bescherming. Mensen kunnen zich verstoppen in hun regeltjes. Hun eigen plekje veilig stellen. Maar tegelijk daardoor de voortgang van het evangelie in de weg staan. Regels kunnen belangrijk zijn voor beginners. Maar als je de regels een keer ter harte hebt genomen, kom je in het algemeen verder met gevoel. In de kerk zeggen we dan: Je krijgt de Geest.
In die Geest wensen we alle bezoekers van deze site een onbevangen kerstfeest.